Για την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, τους ετεροδόξους και τα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου

Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης

Θεολόγος - Ρέθυμνο Κρήτης

ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Με το παρόν θα επιχειρήσω να καταθέσω τα συναισθήματα και τους προβληματισμούς μου από κάποια τελικά κείμενα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Αν το πλήρωμα της Εκκλησίας, ιστορικά, επικυρώνει ή ακυρώνει εν τέλει τις αποφάσεις των Συνόδων, ίσως αποτελέσει μια μικρή συμβολή και η τοποθέτηση ενός άσημου θεολόγου από την Κρήτη. Περιττεύει να επισημάνω ότι τα παρακάτω ουδόλως βάλλουν κατά προσώπων ή θεσμών, αντιθέτως στοχεύουν αποκλειστικά στην ωφέλεια της Εκκλησίας και στη σωτηρία εαυτών και αλλήλων.

Τα κείμενα, για τα οποία προτίθεμαι να τοποθετηθώ, Θεού θέλοντος, είναι τα: «Η αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο», «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον» και «Εγκύκλιος της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου». Προκαταβολικά εξομολογούμαι ότι τα δύο πρώτα με προβλημάτισαν, ενώ το τρίτο με ανέπαυσε.

Η Εκκλησία και το μαρτύριο του σύγχρονου ανθρώπου

Α) Το κείμενο «Η αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο» αναμφίβολα εκφράζει άριστα την ανθρωπολογική και κοινωνική διδασκαλία της Εκκλησίας. Όμως, όχι άστοχα, ο μητροπολίτης Νιγηρίας – και εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας – Αλέξιος το χαρακτήρισε «άτολμο», ενώ γράφτηκε ότι και ο πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος είπε σχετικά ότι η Σύνοδος πρέπει να μιλήσει επί της ουσίας των σύγχρονων προβλημάτων και όχι μόνο θεολογικά.

Αν και το κείμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για ποικίλες δράσεις των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, μητροπόλεων, ενοριών κ.τ.λ., όμως πρέπει να συμφωνήσω με τα παραπάνω. Ένα τέτοιο κείμενο δεν μεθιστάνει όρη, συνεπώς η δημοσίευσή του δεν αλλάζει κάτι στον πλανήτη μας.

Κατά τη γνώμη μου, μια Σύνοδος αντάξια των Οικουμενικών Συνόδων (η οποία τελικά, και θα καταξιωνόταν ως Οικουμενική από την Ιστορία), θα ήταν κάποια, που θα κατήγγελλε μία προς μία τις Πολυεθνικές Εταιρίες και τις λοιπές οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις, που λυμαίνονται τον κόσμο και εξουθενώνουν το ανθρώπινο πρόσωπο. Τότε θα σειόταν το στρατόπεδο του Εχθρού των ανθρώπων και τα όργανά του θα ήξεραν ότι η Εκκλησία στέκεται απέναντί τους, ενώ εκείνοι που προσπαθούν να υπερασπιστούν τους αδικημένους θα γνώριζαν ότι η Εκκλησία βρίσκεται με σοβαρότητα και τόλμη δίπλα τους.

Η Εκκλησία βέβαια θα διωκόταν, αλλά αυτό προανήγγειλε ο Χριστός: διώξεις. Εκκλησία που δεν διώκεται, πολύ φοβούμαι ότι είναι Εκκλησία συμβιβασμένη και ακίνδυνη.

Φυσικά, μια τέτοια κίνηση θα χρειαζόταν προσεκτική έρευνα από ολόκληρα επιτελεία συνεργατών, αλλά είναι εφικτό και ήδη συμβαίνει σε άλλους χώρους, εκτός της Εκκλησίας. Ας λάβουμε υπόψιν ότι αυτή την ονομαστική και συγκεκριμένη καταγγελία όλων των προσώπων, εταιριών και συνασπισμών, που κρατούν δούλους τους ανθρώπους, την πραγματοποιούν δημοσιογράφοι και κοινωνικοί ή πολιτικοί ακτιβιστές, πολλοί από τους οποίους ανήκουν σε αθεϊστικούς και αντεκκλησιαστικούς χώρους. Δυστυχώς, φοβούμαι ότι σ’ αυτό το θέμα «προάγουσιν ημάς», τολμώντας να παλέψουν για τον φτωχό, όπως τολμούσαν οι Βασίλειοι και οι Χρυσόστομοι, αλλά τολμά η σημερινή Εκκλησία;

Δηλαδή η Εκκλησία να μετατραπεί σε πολιτικό ακτιβιστή; Ναι, όσο ήταν και ο ιερός Χρυσόστομος, που απευθυνόταν καταπρόσωπο στους εκμεταλλευτές του λαού, δεν εξέδιδε γενικές (έστω και θεολογικά άρτιες) ανακοινώσεις.

Ουτοπία; Ας ελπίζουμε για την επόμενη Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, που εύχομαι να πραγματοποιηθεί σύντομα. Ας ελπίζουμε, αλλά και ας πιέζουμε.

Εκκλησία και ετερόδοξοι

Β) Το κείμενο «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον» είναι εμφανώς γραμμένο με διπλωματικό τρόπο, ώστε να μην προσβάλει την πίστη των ορθοδόξων χριστιανών, αλλά και να μη στενοχωρήσει τους Ρωμαιοκαθολικούς και την πανσπερμία των προτεσταντικών αιρέσεων που συναπαρτίζει το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, στο οποίο συμμετέχει και η Ορθόδοξη Εκκλησία.

Κατά την ταπεινή μου γνώμη, μια Σύνοδος αντάξια των Οικουμενικών Συνόδων (και Οικουμενική τελικά), θα ήταν κάποια, που θα έλεγε σαφώς: «Εμείς, η Ορθόδοξη Εκκλησία, είμαστε η μία και μόνη Αγία Εκκλησία του Ιησού Χριστού», θα επισήμαινε και θα καταδίκαζε μία προς μία τις κακοδοξίες όλων των αιρέσεων και θα παρακαλούσε – θα ικέτευε έστω γονατιστή, με αγάπη και πόνο ψυχής – όλους τους αδελφούς μας, που είναι εγκλωβισμένοι στις πλάνες των αιρέσεων και των διαφόρων θρησκειών, να τις εγκαταλείψουν και να ενωθούν στην Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία του Χριστού, «ίνα ώσιν έν» όπως ο Πατήρ με τον Υιό.

Φυσικά, οι παραπάνω δύο θέσεις (ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η μόνη Εκκλησία και ότι η α΄ ή β΄ διδασκαλία μιας χριστιανικής ομάδας συνιστά πλάνη) απαιτούν τεκμηρίωση. Η τεκμηρίωση αυτή όμως, κατά τη γνώμη μου πάντα, είναι εύκολη. Το να μεταστραφούν οι ηγέτες κάθε αιρετικής ομάδας είναι δύσκολο (γιατί παρεμβάλλονται πολλοί παράγοντες), όμως το να αντιληφθούν την αλήθεια τα απλά μέλη αυτών των ομάδων δεν είναι ακατόρθωτο, όπως φανερώνουν οι χιλιάδες μεταστροφές ρωμαιοκαθολικών και προτεσταντών στην Ορθοδοξία, που παρατηρούμε τις τελευταίες δεκαετίες. Εν πάση περιπτώσει, αυτή είναι η αποστολή της Εκκλησίας και ασφαλώς παγκοσμίως υπάρχουν θεολόγοι και ορθόδοξοι διδάσκαλοι που μπορούν, με τη βοήθεια του Θεού, να εκφράσουν την αλήθεια επαρκώς.

Το ότι η Εκκλησία «κάνει διάλογο» με τους ετεροδόξους είναι αυτονόητο και δεν νομίζω ότι χρειαζόταν καν να τονιστεί. Πάντως οι διάλογοι ασφαλώς δεν μπορεί να συνεχίζονται επ’ άπειρον χωρίς οι ετερόδοξοι να αντιλαμβάνονται και να διορθώνουν τα λάθη τους. Κάποια στιγμή, όπως ήδη έχει γραφτεί, οι διάλογοι πρέπει να απομακρυνθούν από τις ηγεσίες των αιρέσεων και να απευθυνθούν στους απλούς πιστούς.

Σημειωτέον – και συγχωρήστε με που θα το θέσω ευθέως – ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν διαθέτει άλλες (μη Ορθόδοξες) «αδελφές Εκκλησίες». Μία Εκκλησία ίδρυσε ο Ιησούς Χριστός και όλες οι ομάδες που αποκόπτονται από αυτήν και τραβούν διαφορετικούς δρόμους αποτελούν αιρέσεις. Η Εκκλησία αγαπά τους αιρετικούς (δεν τους καίει στην πυρά, όπως ο μεσαιωνικός παπικός θεσμός) και αγωνιά για τη σωτηρία τους, γι’ αυτό και επιδιώκει την επιστροφή τους. Αυτή (πρέπει να) είναι και η αιτία για τη συμμετοχή της τους διαχριστιανικούς διαλόγους.

Για το ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η Εκκλησία που ίδρυσε ο Χριστός, επικαλούμαι τη μαρτυρία των πολλών ρωμαιοκαθολικών, που έγιναν ορθόδοξοι χριστιανοί μετά από προσεκτική και σοβαρή έρευνα των πηγών του αρχαίου χριστιανισμού, όπως ο δολοφονημένος επίσκοπος Ναζιανζού Παύλος ντε Μπαγεστέρ, οι πατέρες Σεραφείμ Μπέλ, Ραφαήλ Μπουργκ, Πλακίδας Ντεσέιγ και αναρίθμητοι άλλοι, καθώς και προτεσταντών, όπως μια ολόκληρη προτεσταντική κοινότητα στις ΗΠΑ, με χιλιάδες μέλη, που προσήλθε στην Ορθοδοξία τη δεκαετία του 1980 (βλ. την περίπτωσή στο βιβλίο του μακαριστού π. Πήτερ Γκίλκουιστ Καλώς ήλθατε στο σπίτι σας, εκδ. Ακρίτας) και αναρίθμητοι άλλοι από πολλές χώρες του κόσμου.

Στην Αφρική, εξάλλου, είναι γνωστό ότι ολόκληρες κοινότητες μελών των «Ανεξάρτητων Αφρικανικών Εκκλησιών» σε διάφορες χώρες μεταστρέφονται στην Ορθοδοξία και αυτό αποτέλεσε τη μαγιά της Ορθόδοξης Ιεραποστολής στην υποσαχάρια Αφρική περί τα μέσα του 20ού αιώνα, αρχίζοντας από την Ουγκάντα και την Κένυα.

Μια ελπίδα

Γ) Την ισορροπία στο παραπάνω θέμα, κατά τη γνώμη μου, αποκαθιστά κάπως η «Εγκύκλιος της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου» (το καλύτερο, κατά τη γνώμη μου, τελικό κείμενο της Συνόδου και ίσως το μόνο αναγκαίο), η οποία (εκτός από τις καίριες κοινωνικές και ανθρωπολογικές επισημάνσεις που περιέχει):

α) Διευκρινίζει ότι «η Ορθόδοξος Εκκλησία (…) αποτελεί την αυθεντικήν συνέχειαν της μιάς, αγίας, καθολικής και αποστολικής Εκκλησίας, ως αύτη ομολογείται εις το Σύμβολον της πίστεως και βεβαιούται διά της διδασκαλίας των Πατέρων της Εκκλησίας. Ούτως, αισθάνεται μείζονα την ευθύνην αυτής (…) και διά την αξιόπιστον μαρτυρίαν της αληθείας προς πάντας τους ανθρώπους» (παράγρ. 2). β) Χρησιμοποιεί τον όρο «Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία» (παράγρ. 5), όπως είναι ορθό και πρέπον, και βεβαιώνει ότι αυτή «αποτελεί την ζώσαν παρουσίαν του Χριστού εν τω κόσμω» και «την εν Χριστώ φανέρωσιν της Βασιλείας του Θεού» (παρ. 20 και επίλογος). Επίσης, δεν χαρακτηρίζει ως «Εκκλησίες» τις ποικίλες χριστιανικές κοινότητες, πράγμα που προκαλεί παρανοήσεις και δικαιολογημένα είχε καταστεί αντικείμενο διενέξεων.

γ) Μνημονεύει ως θεμέλια της ορθόδοξης πίστης και συνόδους «καθολικού κύρους», που συνεχίζουν το έργο των επτά γνωστών Οικουμενικών Συνόδων, την επί αγίου Φωτίου Μεγάλη Σύνοδο (879-880) και τις επί αγίου Γρηγορίου Παλαμά Μεγάλες Συνόδους  των ετών 1341, 1351, 1368 (8η και 9η Οικουμενικές Συνόδους κατά πολλούς και κατ’ εμέ), καθώς και τις Αγίες και Μεγάλες Συνόδους των ετών 1484 (για την αποκήρυξη της ενωτικής ψευδοσυνόδου της Φλωρεντίας), 1638, 1642, 1672 και 1691 (για την αποκήρυξη προτεσταντικών δοξασιών) και 1872, για την καταδίκη του εθνοφυλετισμού, και συνεπώς του σημερινού εθνικισμού, ως αίρεσης (παράγρ. 3).

Εδώ θα ήθελα να υπενθυμίσω – οιονεί να προσθέσω – την Απάντηση των Ορθοδόξων Πατριαρχών της Ανατολής στον Πάπα Πίο Θ΄, που εκδόθηκε το 1848, υπογράφεται από τους πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Άνθιμο (Οικουμενικό Πατριάρχη), Αλεξανδρείας Ιερόθεο, Αντιοχείας Μεθόδιο και Ιεροσολύμων Κύριλλο, μαζί με τις ιερές συνόδους τους, και αποτελεί μια συντριπτική απάντηση, με σεβασμό και ευγένεια, στις πλάνες και τον τότε επεκτατισμό του παπισμού. Το βαρυσήμαντο αυτό κείμενο δημοσιεύεται και στο Διαδίκτυο.

δ)  Διευκρινίζει (παρ. 20 και επίλογος) ότι η Εκκλησία διενεργεί τους διαχριστιανικούς διαλόγους διότι «επιδεικνύει ευαισθησίαν έναντι εκείνων, οι οποίοι διέκοψαν την μετ’ αυτής κοινωνίαν και ενδιαφέρεται δι’ όσους δεν κατανοούν την φωνήν της». «Διά μέσου του διαλόγου αυτού, ο λοιπός χριστιανικός κόσμος γνωρίζει πλέον καλύτερα την Ορθοδοξίαν και την γνησιότητα της παραδόσεως αυτής. (…) Οι διαχριστιανικοί διάλογοι ελειτούργησαν ως ευκαιρία διά την Ορθοδοξίαν, διά να αναδείξη το σέβας προς την διδασκαλίαν των Πατέρων και διά να δώση την αξιόπιστον μαρτυρίαν της γνησίας παραδόσεως της μιάς, αγίας, καθολικής και αποστολικής Εκκλησίας. (…) Οι διάλογοι αυτοί είναι μαρτυρία περί της Ορθοδοξίας, εδραζομένη επί του ευαγγελικού μηνύματος “Έρχου και ίδε” (Ιωάν. α΄, 46), ότι “ο Θεός αγάπη εστίν” (Α΄ Ιωάν. δ΄, 8)». Ένας τελευταίος προβληματισμός: ελπίζουμε να ληφθεί σοβαρά υπόψιν οι ανωτέρω θέσεις της Εγκυκλίου και να μην επισκιαστούν από τη διπλωματική ασάφεια άλλων διατυπώσεων (σε άλλες περιστάσεις), που ίσως δεν ωφελήσουν τη σωτηρία των αδελφών μας ετεροδόξων και του κόσμου συνολικά.

Όλα τα παραπάνω, γραμμένα με πόνο, ίσως είναι σκέψεις ενός άφρονος, που σφάλλει, ευρισκόμενος μακριά από τα γεγονότα. Κατά βάθος το εύχομαι. Αν όχι, ας το κρίνουν και ας αξιοποιήσουν κάθε πιθανή σωστή θέση οι κατάλληλοι.

Τα κείμενα εδώ & εδώ (για την Εγκύκλιο, εδώ)

Book "The Orthodox Dilemma", by George Alexander

Ένα βιβλίο που θέτει το αίτημα του διαλόγου μεταξύ των ορθοδόξων όλης της Γης, κανονικών και σχισματικών κάθε λογής. Βεβαίως στους Ορθοδόξους εντάσσει και τους αντιχαλκηδόνιους, ατυχώς ή όχι δεν θα το κρίνω εδώ. Πάντως πρόκειται για ένα ζήτημα, κατά τη γνώμη μας, τόσο σημαντικό όσο και ο διάλογος με τους ετεροδόξους (σχετική τοποθέτησή μας, επιτρέψτε μου, εδώ).

From here

The Orthodox Dilemma consists of personal reflections on global Pan-Orthodox Christian Unity. The work focuses on the need for establishing sacramental communion between the Eastern, Oriental and other families of Orthodox Churches. The author calls to create a common conciliar platform for Orthodox Churches and to establish dialogues between Eastern, Oriental, Old Believes, Old Calendar, Non-canonical, Unrecognized and New Generation Orthodox Churches.

The major aim of the work is to provide different and unique aspects of Pan-Orthodox Christian Unity.

The book also sheds light on problems, challenges and scope of inter-orthodox dialogue. This may be the first book of its kind to call for the creation of a global platform for all Orthodox Christians.The book tries to provide unique aspects of Orthodox Christianity.The work is a combination of personal thoughts of the author, history, contemporary Orthodoxy, dialogue and Pan-Orthodox Christian approach.

George Alexander is a writer, orator, human resource trainer and Pan-orthodox Christian activist. He was instrumental in founding Orthodoxy Cognate PAGE Society, an organization dedicated to pan-orthodox unity activities. George is also the founding Secretary of Insight Mission, an organization committed to youth and social empowerment. 

He holds Masters in Social Work from the University of Kerala and Masters by Research in Social Sciences from the Mahatma Gandhi University. He has penned several books and numerous articles. His areas of interests include human resources and community development, church management, Orthodox Christian journalism contemporary orthodoxy and Pan-orthodox studies.

Πρόταση εν όψει της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου του Ιουνίου 2016

Η Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης, στο Κολυμπάρι Χανίων, όπου προγραμματίζεται να διεξαχθεί η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος του Ιουνίου 2016 (από την ιστοσελίδα της Ακαδημίας).

Αν η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος αποφανθεί ανορθόδοξα, υπάρχει μια πρόταση για κάθε επίσκοπο της Ορθόδοξης Εκκλησίας με πίστη και παρρησία, που έχει την τόλμη να αναλάβει το ρόλο ενός αγίου Μάξιμου Ομολογητή και ενός αγίου Μάρκου Ευγενικού, ενός αγίου Μαρτίνου Ρώμης Ομολογητή και ενός αγίου Σωφρόνιου Ιεροσολύμων, διακινδυνεύοντας πραγματικά μια γενικευμένη σύρραξη (αυτού μόνου, με το Θεό δίπλα του και ίσως λίγους πιστούς) με τις δυνάμεις του Δράκοντα, με έργα κι όχι με λόγια – γιατί τα λόγια είναι ακίνδυνα και ανώφελα και όλοι είμαστε καλοί σ’ αυτά, και εγώ καλύτερος.

Βέβαια, ένας τέτοιος ρόλος προϋποθέτει ταπείνωση και αγνά κίνητρα, γιατί οι ανωτέρω είναι άγιοι και υπέστησαν φρικτές ταλαιπωρίες για το Χριστό και την αλήθεια, γι’ αυτό και συν Θεώ πέτυχαν.

Η πρόταση είναι, σε περίπτωση που τα πράγματα πάνε στραβά (για να το πω λαϊκά), ένας επίσκοπος ή μάλλον μητροπολίτης (ή μια ομάδα επισκόπων και μητροπολιτών) να συγκαλέσει Οικουμενική Σύνοδο στην έδρα της Μητρόπολής του, καλώντας όλους τους επισκόπους, αρχιεπισκόπους και πατριάρχες της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε παγκόσμιο επίπεδο (και αυτούς που θα έχουν συμμετάσχει στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο). Να τους φιλοξενήσει στα μοναστήρια, στα εκκλησιαστικά οικήματα της μητρόπολής του και γενικά όπου μπορεί και να θέσει επί τάπητος όλα τα όντως φλέγοντα ζητήματα που πρέπει να συζητηθούν από την Εκκλησία. Οι συζητήσεις να γίνουν με ειλικρινή ταπείνωση και προσευχή, ξεκινώντας από μηδενική βάση, δηλαδή με ορθόδοξα κριτήρια, αλλά χωρίς προκατασκευασμένα κείμενα, με ισότιμη έκφραση γνώμης και ψήφο όλων των συνοδικών (ή των αντιπροσώπων τους, γιατί και στις αρχαίες Οικουμενικές Συνόδους κάποιοι αντιπροσωπεύονταν, ως γνωστόν, και μάλιστα ενίοτε από αγίους αντιπροσώπους, όπως οι άγιοι Αθανάσιος και Αλέξανδρος στην Α΄ Οικουμενική, μετέπειτα αρχιεπίσκοποι Αλεξανδρείας και ΚΠόλεως).

Προτεινόμενη πιθανή θεματολογία

Κάποια από τα θέματα μιας τέτοιας υποθετικής Συνόδου ίσως θα μπορούσε να είναι:

• Η αναγνώριση (ή μη) των αποφάσεων της Συνόδου του Ιουνίου 2016, που θα έχει στο μεταξύ γίνει.
• Η αναγνώριση (ή μη) της οικουμενικότητας των θεωρούμενων ως 8^ης και 9^ης Οικουμενικής Συνόδου.
• Η επίσημη και τελεσίδικη τοποθέτηση της Εκκλησίας έναντι των κακοδοξιών του παπισμού, του προτεσταντισμού και των ποικιλώνυμων αιρετικών και παραθρησκευτικών ομάδων, κοινοτήτων και οργανώσεων, «χαρισματικών», συγκρητιστικών κ.λ.π. Θα πρότεινα μάλιστα, ταπεινά, να κληθούν οι αρχηγοί των ισχυρότερων αιρέσεων, όπως ο πάπας Ρώμης και οι επικεφαλής των προτεσταντικών κοινοτήτων, και να συμμετάσχουν στη συζήτηση ως να είναι ανοιχτό ακόμη το ζήτημα της τοποθέτησης της Εκκλησίας απέναντι στις διδασκαλίες και τις πρακτικές τους. Αν δηλαδή οι παπικοί και οι προτεστάντες «δεν είναι αιρέσεις» ή «δεν ξέρουμε ακόμη» αν είναι αιρέσεις, ας έρθουν κι εκείνοι, όπως ήρθαν οι νεστοριανοί και οι φίλοι του Νεστόριου στη Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο (και ανάλογα οι ενδιαφερόμενοι στις άλλες Συνόδους), και ας λυθεί το θέμα εκεί, με τη συμμετοχή όλων των πλευρών. Μήπως αυτό δεν θα ήταν ένα πραγματικό «Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών» και ένας πραγματικός διαχριστιανικός διάλογος;
• Αν ο πάπας κατά τη Σύνοδο αποδειχθεί αιρετικός και ο παπισμός αίρεση, ας καθαιρεθεί ο πάπας και ας χειροτονήσει η Σύνοδος ορθόδοξο πατριάρχη Ρώμης, να ξεμπερδεύουμε. Και ας πληροφορήσει όλους τους λαούς που υπάγονται στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ποια είναι η αλήθεια για την πίστη και την Εκκλησία του Χριστού και ποια τα λάθη του παπισμού τόσους αιώνες, που οδήγησαν σε αυτή την απόφαση. Βέβαια, προφανώς οι διάφοροι αιρετικοί θα αντιδράσουν, αλλά από πότε η Εκκλησία, όταν είναι γνήσια και κυβερνάται από αληθινούς αγίους Πατέρες, φοβάται ή πρέπει να φοβάται τις πύλες του Άδη;
• Παρόμοια συζήτηση πρέπει να γίνει και με τους αντιχαλκηδόνιους, καθώς και με τους παλαιοκαθολικούς κ.τ.λ., με τους οποίους ίσως υπάρχει μεγαλύτερη ελπίδα συνεννόησης.
• Η ένωση με την Εκκλησία των ομάδων που διέκοψαν την κοινωνία τους με αυτήν για διάφορους λόγους, από τους Ρώσους παλαιόπιστους ώς τους ορθοδόξους του πατρώου ημερολογίου (ΓΟΧ) στην Ελλάδα και αλλού. Το ζήτημα αυτό, φρονώ ταπεινά, μπορεί να λάβει την εξής τροπή: ποιοι είναι οι λόγοι που οδήγησαν κάθε μία από αυτές τις ομάδες σε σχίσμα; Αν αυτοί οι λόγοι (που ενίοτε έχουν σοβαρότητα ή πρόκειται για παρεξηγήσεις) φύγουν από τη μέση, ποιος ο λόγος να διαιωνίζονται τα σχίσματα;

Για τους ΓΟΧ («παραφρόνως λαλώ»), ακόμη κι αν παρέμεναν ανοιχτά κάποια θέματα για συζήτηση, θα αναγνώριζα – έστω και μονομερώς, για χάρη του ποιμνίου τους – την ιεροσύνη και τα μυστήρια των σοβαρών προσώπων και μερίδων (μετά από προσεκτική έρευνα) και τους τυχάρπαστους, καιροσκόπους και απατεώνες θα τους κήρυσσα στερημένους ιεροσύνης και χάριτος. Συγχωρέστε με, νομίζω ότι οι σοβαροί ξεχωρίζουν σχετικά εύκολα από τους απατεώνες και οι ειλικρινείς από τους καιροσκόπους.

Προσωπικά είμαι υπέρ της επιστροφής στο παλαιό εορτολόγιο, αλλά νομίζω ταπεινά ότι αν λείψει ο Οικουμενισμός ή έστω η υποψία περί Οικουμενισμού, το σχίσμα μπορεί να γιατρευτεί ακόμη κι αν μείνει κάθε τοπική Εκκλησία στο εορτολόγιο που έχει. Αλλά ίσως πρέπει να τεθεί και το ενδεχόμενο επιστροφής στο παλαιό εορτολόγιο, για την εορτολογική ενότητα όλων των ορθοδόξων και όχι να διατηρούμε την εορτολογική ενότητα με τους αιρετικούς της δύσεως στις σταθερές εορτές, ενώ παράλληλα είμαστε εορτολογικά διαχωρισμένοι μεταξύ μας.

• Και το ζήτημα του καθορισμού του Πάσχα με βάση τα σημερινά αστρονομικά δεδομένα – που έχουν αλλάξει από την εποχή της Α΄ Οικουμενικής – νομίζω πως πρέπει να τεθεί.
• Τέλος, σοβαρότατο θέμα που νομίζω ταπεινά ότι πρέπει να αντιμετωπίσει μια σύγχρονη Οικ. Σύνοδος είναι η στάση της Εκκλησίας έναντι της Μασονίας, των κεφαλαιοκρατών, των σύγχρονων αποικιοκρατών, του ιμπεριαλισμού, των δικτατόρων και γενικά όλων των σκοτεινών δυνάμεων που υποτάσσουν, εκμεταλλεύονται, διαφθείρουν και εξοντώνουν τους ανθρώπους.

Ασφαλώς ο καθένας θα μπορούσε να προσθέσει κάτι στην προτεινόμενη αυτή θεματολογία. Εδώ γράψαμε - και συγχωρέστε μας, αδελφοί - ό,τι μας υπαγόρευσε ο λογισμός μας…

Ουτοπία;

Μια πρόταση όπως η παραπάνω εκ πρώτης όψεως είναι ουτοπική. Πόσοι επίσκοποι θα τολμούσαν να συμμετάσχουν σ’ ένα τέτοιο εγχείρημα, διακινδυνεύοντας να κατηγορηθούν από τις κεφαλές της τοπικής τους Εκκλησίας ως διασπαστές της ενότητας και υπονομευτές των προκαθημένων τους, να καταδικαστούν από τις οικείες συνόδους και τελικά να γίνουν αποσυνάγωγοι;

Και από εκείνους που θα τολμούσαν, πόσοι θα έρχονταν με αγνά κίνητρα και όχι ιδιοτελή, όντας πράγματι διασπαστές και υπονομευτές;

Ομολογώ ότι δεν ξέρω, ούτε μπορώ να υποθέσω τις απαντήσεις. Είναι αλήθεια ότι με κάτι τέτοιο η Εκκλησία θα έδινε εξετάσεις ενώπιον της Ιστορίας και, επιτρέψτε μου να το πω, ενώπιον του Θεού και του χριστιανικού πληρώματος. Και βέβαια έχει νόημα μόνο σε περίπτωση που η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος του Ιουνίου 2016 αποφασίσει ανορθόδοξα, πράγμα όμως, για το οποίο όλοι έχουμε σοβαρούς λόγους ν’ ανησυχούμε.

Βέβαια, μια αληθινή ορθόδοξη Οικουμενική Σύνοδο, που θα απέρριπτε ενδεχομένως τις αποφάσεις της Συνόδου του Ιουνίου 2016, ίσως ήταν υποχρεωμένη να καθαιρέσει και τους πρωτεργάτες της – πράγμα που θα άνοιγε ακόμη περισσότερο τους ασκούς του Αιόλου!

Όμως μπορεί η πραγματικότητα να μας εξέπληττε ευχάριστα. Ίσως ολόκληρες τοπικές Εκκλησίες να κατέφθαναν με σύσσωμα τα στελέχη τους και νέοι άγιοι Ομολογητές και Πατέρες της Εκκλησίας ν’ αναδεικνύονταν από τη χάρη του Θεού και η Ιστορία της Εκκλησίας να περνούσε σε μια νέα, φωτεινότερη, σελίδα.

Τέλος πάντων, μόνο σε βάθος χρόνου θα μπορούσε να δικαιωθεί ή να καταδικαστεί μια τέτοια ρηξικέλευθη απόπειρα.

Μόνο ο Θεός μπορεί να ξέρει.

Θα υπάρξουν όμως τολμητίες; Έστω κι αν δεν πάνε κατ’ ευχήν τα πράγματα με την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, θα προχωρήσει κανείς στη σύγκληση μιας αληθινής ορθόδοξης Οικουμενικής Συνόδου;

O Θεός ας βοηθήσει…

Διάλογος με τους Παλαιοημερολογίτες γίνεται;

Η ανάρτησή μας 7 Ιανουαρίου: Χριστούγεννα με το παλαιό εορτολόγιο - του άη Γιάννη με το νέο, με τη δύναμη του Θεού, δέχτηκε τον τελευταίο μήνα περισσότερες από 950 επισκέψεις. Αυτό ασφαλώς φανερώνει το ενδιαφέρον αν όχι την αγωνία του λαού μας για το ημερολογιακό ζήτημα.

Όμως από πλευράς των κεφαλών της Εκκλησίας υπάρχει παρόμοια αγωνία; Θα εξομολογηθώ μερικές σκέψεις και ο Κύριος ας φωτίσει να πούμε πράγματα σωστά, αν και ανάξιοι, άφρονες και απληροφόρητοι…

Δεκαετίες τώρα - τουλάχιστον - οι Ορθόδοξες Εκκλησίες έχουν επιδοθεί σε διαλόγους με πάρα πολλές εκτός Εκκλησίας χριστιανικές κοινότητες: Ρωμαιοκαθολικούς, Παλαιοκαθολικούς, Προτεστάντες διαφόρων αποχρώσεων (στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών), Αντιχαλκηδόνιους… Δυστυχώς όμως δε βλέπουμε κάποιο διάλογο ανάμεσα στις τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες και τις ομάδες ορθοδόξων που διέκοψαν την κοινωνία τους μ’ αυτές για το ημερολογιακό ζήτημα.

Γίνεται τέτοιος διάλογος; Αν ναι, ας μας διαφωτίσει κάποιος.

Εκ πρώτης όψεως όμως φαίνεται οι Ορθόδοξες Εκκλησίες να αντιμετωπίζουν τους Παλαιοημερολογίτες σαν ένα αγκάθι στο πόδι τους. Φαίνεται επίσης να έχουν στενότερες και φιλικότερες σχέσεις με τις αιρέσεις (με τις οποίες διεξάγονται μακροχρόνιοι και επίμονοι διάλογοι, αλλά και ανταλλάσσονται φιλοφρονήσεις και επισκέψεις, ενώ συχνά χαρακτηρίζονται «αδελφές Εκκλησίες») παρά με τους ομόδοξους αδελφούς μας που – είτε σωστά πράττοντας είτε λάθος, ασφαλώς όμως όχι τόσο λάθος όσο οι αιρεσιάρχες, οι πνευματικοί ηγέτες και οι θεωρητικοί των αιρέσεων – αποσχίστηκαν από τις μητρικές τους Εκκλησίες για λόγους διαφύλαξης της Ορθοδοξίας!...

Στην Ορθόδοξη οικουμένη έχουμε πολλές σχισματικές ομάδες ορθοδόξων, που εξεγείρονται κατά της μητρικής τους Εκκλησίας για να ανεξαρτητοποιηθούν: π.χ. η «Εκκλησία της Μακεδονίας» (Σκοπίων), η «Εκκλησία του Μαυροβουνίου», το «Τουρκορθόδοξο Πατριαρχείο» του παπά Ευθύμ, το «Πατριαρχείο Κιέβου» (εδώ για την κανονική Εκκλησία της Ουκρανίας, με αναφορές) κ.ά. Τα σχίσματα αυτά θα έλεγα πως υποκινούνται από πάθη εθνικιστικά, είναι λοιπόν αξιόμεμπτα. (Βέβαια και σε περιπτώσεις σχισμάτων του παρελθόντος, που έγιναν καθαρά για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας, το σχίσμα λύθηκε με την αναγνώριση της ανεξαρτησίας τοπικών Εκκλησιών, όπως οι Εκκλησίες Σερβίας [Βλ. Β. Στεφανίδου Εκκλ. Ιστορία, σελ. 445] και Βουλγαρίας, αλλά και η ίδια η Εκκλησία της Ελλάδος! Φυσικά το θέμα χρειάζεται διάκριση και δε γίνεται να αναγνωρίζεται κάθε κίνηση που γίνεται για πολιτικές σκοπιμότητες ή προσωπικές φιλοδοξίες).

Το ημερολογιακό σχίσμα όμως δεν έγινε ούτε διαιωνίζεται για τέτοιους λόγους, αλλά για λόγους διαφύλαξης της Ορθόδοξης πίστης μας. Έσφαλαν οι πρωτεργάτες και σφάλλουν οι σημερινοί Παλαιοημερολογίτες; Ας τους το αποδείξουμε συζητώντας μαζί τους με σύνεση και διάκριση. Σφάλλουν όταν μας υποδεικνύουν τα συμπτώματα διάβρωσης που προκαλεί στην Εκκλησία ο Οικουμενισμός; Ας το αποδείξουμε επίσης με σοβαρή και υπεύθυνη συζήτηση.

Κατά κανόνα, οι Παλαιοημερολογίτες αντιμετωπίζονται από την καθ’ ημάς Εκκλησία (ν.ημ.) ως καιροσκόποι και απατεώνες, που επιμένουν στη θέση τους απλώς και μόνο γιατί ορέγονται δεσποτικές μίτρες και δόξες. Δεν θεωρούνται άξιοι να γίνει διάλογος με αυτούς. Αν γίνει διάλογος, είναι σα να τους αναγνωρίζουμε το δικαίωμα ύπαρξης.

Όμως η γενίκευση αυτή, όπως κάθε γενίκευση, δε μπορεί να είναι ακριβής. Στο παλαιοημερολογιτικό κίνημα έχουν υπάρξει και ασφαλώς υπάρχουν και σοβαροί άνθρωποι, που αγωνιούν για τη σωτηρία όλων μας. Δοκιμάσαμε για να δούμε τι ακριβώς συμβαίνει;

Επίσης, οι Παλαιοημερολογίτες – ορθόδοξοι χριστιανοί, το επαναλαμβάνω – δε μπορεί να είναι πιο ανήθικοι και αναξιότεροι προσοχής και διαλόγου από τους πάσης φύσεως αιρετικούς, με τους οποίους δεκαετίες τώρα διαλεγόμαστε και διαλεγόμαστε και διαλεγόμαστε… Ή από τους αλλόθρησκους, με τους οποίους συντρώμε και «συνεργαζόμαστε» για «τα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας»…

Κληρικοί της Συνόδου των Ενισταμένων από το Κονγκό (πρ. Ζαΐρ). Βλ. εδώ.

Τέλος, η καθ’ ημάς Εκκλησία δεν είναι άμοιρη καιροσκόπων και φιλόδοξων, που ορέγονται εξουσία και δόξα. Δεν είναι άμοιρη επισκόπων σκληρών, άδικων, για να μην πω άλλα, για τα οποία δε γνωρίζω και ούτε θέλω να γνωρίζω… Εδώ ολόκληρα Πατριαρχεία συγκρούονται για διεκδικήσεις και πρωτεία, με αποκορύφωμα το θλιβερό και ψυχόλεθρο ανταγωνισμό Μόσχας και Κωνσταντινούπολης!... Συνεπώς, μάλλον δεν είμαστε σε θέση να δώσουμε μάθημα ήθους και δεοντολογίας στους Παλαιοημερολογίτες, παρόλο που αναμφίβολα κι ο δικός τους χώρος διαθέτει άφθονα τρωτά.

Οι Παλαιοημερολογίτες δεν είναι «η Εκκλησία», αλλά ίσως είναι μια φωνή συνείδησης της Εκκλησίας, που πρέπει να την αφουγκραστούν οι κεφαλές της Ορθοδοξίας, μαζί με ανάλογες φωνές από το χώρο του ν.ημ. Αυτές οι φωνές μπορούν να βοηθήσουν τους εκκλησιαστικούς ηγέτες να αποφύγουν μερικά λάθη. Θέλουν όμως να τα αποφύγουν;

Από πλευράς τους, οι αδελφοί μας του πατρώου ημερολογίου θα μπορούσαν επίσης να κάνουν την προσπάθειά τους για διάλογο με την καθ’ ημάς Εκκλησία, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλες τις Ορθόδοξες χώρες, γιατί σε όλες υπάρχουν αντίστοιχες ομάδες ζηλωτών. Κάνουν τέτοια προσπάθεια; Ίσως, πάντως δεν το βλέπω, βλέπω μόνο αντιπαλότητα και καταγγελίες. Μιλώ για μια προσπάθεια επίσημη και γραπτή.

Αλλά πώς θα γίνει κάτι τέτοιο, αφού και μέσα στο παλαιοημερολογιτικό κίνημα επικρατεί πολυδιάσπαση; Ποιος θα συζητήσει; Ο α΄, ο β΄, ο γ΄, ο δ΄, που ο καθένας διεκδικεί ζηλότυπα για τον εαυτό του και την παράταξή του την αποκλειστικότητα της «αυθεντικότητας»;

Πότε θα γίνει μια σοβαρή προσπάθεια επανασύνδεσης των Παλαιοημερολογιτών, που οι λόγοι των εσωτερικών σχισμάτων τους, τις περισσότερες φορές, είναι ήσσονος σημασίας; Πότε θα καθαριστεί ο χώρος του πατρώου ημερολογίου από φιλόδοξους κηφήνες και θα συνασπιστεί για να αποτελέσει όντως μια σοβαρή φωνή της συνείδησης;

Περιμένουμε και προσευχόμαστε, ανάξια και ταπεινά. Ίσως κι αυτά που γράφουμε εδώ να είναι περιττά ή ανόητα και ανώφελα. Ο Θεός ξέρει. Εκείνος ας φωτίσει και ας βοηθήσει για τη σωτηρία των δούλων Του.

Λογισμοί για άμβλυνση του ημερολογιακού σχίσματος

Μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης, προχωρούμε στην κατάθεση ορισμένων σκέψεων και προτάσεων για ένα πρώτο βήμα άμβλυνσης του ημερολογιακού σχίσματος.

Πιστεύουμε ότι οι προτάσεις αυτές είναι ουτοπικές, όχι επειδή πράγματι είναι αβάσιμες (αν και ο γράφων είναι σίγουρα ανάξιος να συμβουλεύσει ή να καθοδηγήσει οποιονδήποτε), αλλά κυρίως επειδή τα σχίσματα συχνά συντηρούνται από τα ανθρώπινα πάθη και όλες οι πλευρές παραμένουν ανυποχώρητες. Πώς δηλαδή θα κάνουν βήμα αγάπης μεταξύ τους ομάδες ΓΟΧ που αποκηρύσσουν η μία την άλλη; Ή πώς θα προχωρήσει σε ένα γενναίο βήμα η Εκκλησία του ν.ημ., στην οποία ανήκω, όταν βλέπω – εκτός αν είμαι μύωψ – κάποιους νεοημερολογίτες να αντιμετωπίζουν με υπεροψία τους παλαιοημερολογίτες και άλλους να έχουν στενότερες σχέσεις με τους αιρετικούς παπικούς παρά με τους ομόδοξους (έστω και αποσχισμένους) παλαιοημερολογίτες αδελφούς μας;

Θα καταθέσω όμως τους συλλογισμούς μου και ο Θεός βοηθός. Ίσως υπάρξουν ώτα και καρδίες με ευσπλαγχνία – ίσως πάλι να παραλογίζομαι και οι προτάσεις μου να είναι κατάλληλες για τον κάλαθο των αχρήστων. Ας κρίνει έκαστος κατά την αγάπη του.

Προτάσεις προς την Εκκλησία του νέου ημερολογίου

Προς την Εκκλησία του ν.ημ. λαμβάνω το θάρρος, ταπεινά, να προτείνω – ή μάλλον να ικετεύσω – τα εξής:

Α) Επιστροφή στο παλαιό εορτολόγιο, το οποίο ακολουθούν, ως γνωστόν, περίπου οι μισοί ορθόδοξοι επί της Γης. Η επιστροφή αυτή θα θεράπευε τις αρνητικές συνέπειες της ημερολογιακής μεταρρύθμισης, με κυριότερη, κατά τη γνώμη μου, τον εορτολογικό διχασμό, που έχει ως αποτέλεσμα να συνεορτάζουμε τα Χριστούγεννα με τους αιρετικούς δυτικούς αντί με τους ορθόδοξους αδελφούς μας που ακολουθούν το πάτριο εορτολόγιο. Θα θεράπευε επίσης την αρχική αιτία της απόσχισης των παλαιοημερολογιτών από την Εκκλησία της Ελλάδος και άλλες τοπικές Εκκλησίες όπου γης.

Την επιστροφή αυτή – που προτείνεται σε όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες που υιοθέτησαν το νέο εορτολόγιο – είχε προτείνει κατά το παρελθόν με επιστολή του προς την Εκκλησία της Ελλάδος και ο άγιος Γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος (1884-1980).

Β) Να σοβαρευτεί η Εκκλησία – ας μου επιτραπεί η φράση – στο θέμα του Οικουμενισμού και των διαχριστιανικών και διαθρησκειακών σχέσεων.

Είναι γεγονός ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία του ν.ημ.(και οι Εκκλησίες του π.ημ. που βρίσκονται σε κοινωνία με την Εκκλησία του ν.ημ.) δεν έχει ενωθεί με το Βατικανό, ούτε έχει διακηρύξει ή διδάσκει τον Οικουμενισμό, δηλ. ότι όλες οι αιρέσεις ή οι θρησκείες κατέχουν εξίσου την αλήθεια, μέρος μόνο της οποίας κατέχει και η Ορθοδοξία. Επίσης, απ’ όσο γνωρίζω, δεν έχει σημειωθεί συλλείτουργο με παπικούς, δηλ. να τελούν τη θεία μετάληψη παπικός και ορθόδοξος κληρικός από κοινού. Όμως ο Οικουμενισμός υπάρχει, βλέπουμε συμπροσευχές με αιρετικούς και αλλοθρήσκους, βλέπουμε να αντιμετωπίζεται ο πάπας ως κανονικός προκαθήμενος της Εκκλησίας και άλλα πολλά. Αυτά αλλοιώνουν την ταυτότητα των Ορθοδόξων, τους προκαλούν σύγχυση, θέτουν σε κίνδυνο της σωτηρία των αυτουργών τους, προκαλούν σύγχυση και στους αιρετικούς, που νομίζουν πως βρίσκονται εντός της Εκκλησίας, αλλά και εξωθούν τους παλαιοημερολογίτες αδελφούς μας σε μεγαλύτερο απομονωτισμό (ναι, είναι αδελφοί μας ορθόδοξοι χριστιανοί κι εκείνοι – ελπίζω να μην αμφιβάλλει γι’ αυτό κάποιος ορθόδοξος, που ενδεχομένως απορρίπτει τους παλ/τες, ενώ διστάζει να πει πως οι παπικοί είναι αιρετικοί).

Ευτυχώς, στο ν.ημ. σημειώνεται μεγάλος αγώνας κατά του Οικουμενισμού, αγώνας που δυστυχώς δεν εκτιμούν οι «ΓΟΧ», γιατί, κατά τη γνώμη τους, θα είχε αξία μόνο αν οι αντι-οικουμενιστές αγωνιστές διέκοπταν την κοινωνία τους με το σύνολο των Ορθοδόξων Εκκλησιών (όπως έκαναν εκείνοι), αφού ο ένας κοινωνεί με τον άλλο, που κοινωνεί με τον άλλο, που κοινωνεί με οικουμενιστές ή μνημονεύει τον πατριάρχη κ.λ.π. Για το ζήτημα αυτό θα ανεβάσουμε, Θεού θέλοντος, προσεχώς σειρά αναρτήσεων.

 

Παραπλεύρως: ο επίσκοπος του Οικ. Πατριαρχείου Παύλος ντε Μπαγεστέρ, πρώην παπικός και συγγραφέας του βιβλίου "Η μεταστροφή μου στην Ορθοδοξία", που επανεκδόθηκε από τη μονή Μαχαιρά Κύπρου (διαβάστε το ολόκληρο εδώ). Δολοφονήθηκε έξω από τον ιερό ναό, μετά τη θεία λειτουργία, στο Μεξικό το 1984 (†31.1.84).

Λέγοντας να σοβαρευτεί η Εκκλησία, εννοώ, άγιοι αρχιερείς, ιερείς, μοναχοί και λαϊκοί:

α) Να σταματήσουν εκκλησιαστικοί άνδρες να αντιμετωπίζουν τον πάπα ως κανονικό προκαθήμενο της Εκκλησίας και να διακηρύξει επιτέλους η Εκκλησία ότι σκοπός της συμμετοχής μας σε οποιονδήποτε διαχριστιανικό και διαθρησκειακό διάλογο είναι η επιστροφή των αιρετικών και αλλοθρήσκων στην Ορθοδοξία.

β) «Το ερώτημα είναι γιατί να διαλεγόμεθα μόνο με τις ηγεσίες των ετεροδόξων και αλλοθρήσκων και να μη διαλεγόμεθα και με τα μέλη των διαφόρων ομολογιών, δίνοντας την Ορθόδοξη μαρτυρία ; Με τα μέλη των άλλων χριστιανικών ομολογιών δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα και τα περισσότερα από αυτά αγαπούν αληθινά τον Θεό, άσχετα  αν αγνοούν το πλήρωμα της αλήθειας που δόθηκε στην Εκκλησία ! Πονούμε όταν δεν μετέχουν στο Κοινό Ποτήριο της Εκκλησίας μας, πονούμε όταν βλέπουμε το ζήλο τους, αλλά βλέπουμε και την άρνηση των Μυστηρίων που έδωσε ο Θεός στην Εκκλησία για τη σωτηρία του κόσμου ! Ο πόνος αυτός, όμως, δεν μετουσιώνεται ούτε σε μαρτυρία της Ορθοδοξίας προς αυτούς, ούτε σε διάλογο με αυτούς, ούτε σε διεξοδική ενημέρωση για τη φύση της Ορθόδοξης πίστης ! [απόσπασμα από άρθρο του ιστολογίου της Ορθόδοξης Ιεραποστολής].

Γ) Η τελευταία πρότασή μου είναι ίσως η πιο ακραία, γι’ αυτό και η πιο ουτοπική ανάμεσα σε ουτοπικές:

Η Ορθόδοξη Εκκλησία να αναγνωρίσει τους αποσχισμένους από αυτήν παλαιοημερολογίτες ως κανονικά μέλη της και να επικυρώσει την ιεροσύνη και τα μυστήριά τους, με σκοπό να τους περιλάβει στους κόλπους της (αφού είναι ορθόδοξοι χριστιανοί έτσι κι αλλιώς) και να μην τους αφήνει στερημένους της σωτήριας μυστηριακής ζωής.

Βεβαίως, οι ΓΟΧ προφανώς θα αρνηθούν μια τέτοια επικύρωση, αφού οι ίδιοι θεωρούν πως έχουν ήδη κανονική ιεροσύνη και έγκυρα μυστήρια – αλλά το ζήτημα της ιεροσύνης τους είναι προβληματικό, παρά τη χειροτονία των κληρικών των αρχαιότερων ομάδων από τους επισκόπους της Ρωσικής Διασποράς. Ας την αρνηθούν. Εμείς να την κάνουμε, έστω και μονομερώς.

«Προβληματικό» δεν σημαίνει «άκυρες» χειροτονίες, σημαίνει όμως ότι χρειάζεται διερεύνηση. Κατά την ακρίβεια των κανόνων, ίσως οι χειροτονίες πρέπει να θεωρηθούν άκυρες, κατ’ αρχάς γιατί ήταν υπερόριες και, κατά δεύτερον, λόγω της άρνησης κοινωνίας με το σύνολο της Ορθόδοξης Εκκλησίας παγκοσμίως. Αλλά για τη σωτηρία των ψυχών, ας τις επικυρώσει η Εκκλησία με μια ειδική πράξη της, ενδεχομένως και με μια ειδική τελετή.

Η πρόταση αυτή (που ηχεί παράταιρα ασφαλώς) βασίζεται σε αντίστοιχες, κατά τη γνώμη μου, στιγμές από την εκκλησιαστική ιστορία, όπου η ιεροσύνη σχισματικών Εκκλησιών έγινε αποδεκτή ως έγκυρη. Ανάμεσά τους π.χ. η πρόταση του αγίου Γρηγορίου Θεολόγου για ένωση των αποσχισμένων μεταξύ τους ορθοδόξων της Αντιόχειας μετά την κοίμηση του αγίου Μελετίου, χωρίς να διερευνηθεί ποια από τις δύο παρατάξεις διέθετε κανονική ιεροσύνη και ποια όχι. Επίσης, η αποδοχή του Αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ελλάδος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο το 1850, παρά το ότι από το 1833 –με την πραξικοπηματική ανακήρυξη– η Εκκλησία της Ελλάδος ήταν αποσχισμένη από αυτό.

Επίσης, δε θα πρέπει να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι στις τάξεις των ΓΟΧ υπάρχουν άγιοι (όπως και οι ΓΟΧ οφείλουν να αναγνωρίσουν – και το κάνουν οι πιο μετριοπαθείς – ότι και εντός του ν.ημ. υπάρχουν άγιοι), όπως ο άγιος Ιωάννης του Χοζεβά, ο Γέροντας Ιερώνυμος της Αίγινας, η Γερόντισσα Ταρσώ η διά Χριστόν σαλή, και άλλοι, για τους οποίους, Θεού θέλοντος, ελπίζουμε να αναρτήσουμε άρθρα σε ειδική ενότητα. Η ύπαρξή τους αποδεικνύει ότι θα πρέπει να σταθούμε με προσοχή απέναντι στους ορθοδόξους του πάτριου εορτολογίου – παρά το σχίσμα και τα προβλήματα που παρουσιάζει ο χώρος τους – και όχι με περιφρόνηση ή ψευδαίσθηση ανωτερότητας.

Ας το σκεφτούν οι πιο νηφάλιοι και ας κρίνουν τι θεραπεύει τις πληγές και οδηγεί τους ανθρώπους στη σωτηρία και τι όχι.

Παραπλεύρως: εικόνα της γερόντισσας Ταρσώς (Ταρασίας), από την αγιοκατάταξή της από τους ΓΟΧ. Τη λαμβάνουμε από νεοημερολογίτικο ιστολόγιο του Προσκυνητή. Εννοείται ότι στο χώρο του ν.ημ. η Ταρσώ αντιμετωπίζεται ως αναμφίβολη αγία. Θα την ανακηρύξει και η Εκκλησία μας;

Προτάσεις προς την Εκκλησία των ΓΟΧ

Στην Εκκλησία των ΓΟΧ έχω να προτείνω τα εξής:

Ακόμη κι αν δεν αποκαταστήσετε την κοινωνία σας με την Εκκλησία του ν.ημ., καλό θα ήταν να αναγνωρίσετε ότι αποτελεί κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία του Χριστού, μέλος της ίδιας Εκκλησίας με εσάς, με κανονική ιεροσύνη και έγκυρα μυστήρια. Η αντίθετη άποψη είναι υπερβολή και λάθος – και σας αποκόπτει από το Σώμα Χριστού, είτε θέλετε να το αντιληφθείτε είτε όχι.

Δεν επιθυμείτε κοινωνία με τους οικουμενιστές; Καλώς. Αλλά είναι παράλογη η άρνηση κοινωνίας με την παγκόσμιο Εκκλησία, με τη δικαιολογία ότι ο ένας κοινωνεί με τον άλλο, που κοινωνεί με κάποιον άλλο κ.ο.κ. και τελικά ΟΛΟΙ έχουν γίνει οικουμενιστές και αιρετικοί – ακόμη κι εκείνοι που αγωνίζονται κατά του οικουμενισμού, ακόμη και οι ιεραπόστολοι που φέρνουν κόσμο στην Ορθοδοξία, ακόμη και οι θεοφόροι γέροντες που λοιδορούνται ως πλανημένοι απλώς και μόνον επειδή δεν είναι μέλη «ΓΟΧ» παρατάξεων…

Ακόμη και οι λοιπές ομάδες των ΓΟΧ, για κάθε ομάδα, είναι απόβλητες και δεν υπάρχει κοινωνία με αυτές.

Σοφότερη είναι η άποψη του μητροπολίτη πρώην Φλωρίνης Χρυσοστόμου (αγίου για τους δικούς του, αποστάτη και απόβλητου κατά τους άλλους), ότι οι ΓΟΧ δεν είναι "η μόνη Εκκλησία", αλλά μια φρουρά, που υπερασπίζεται την ορθόδοξη παράδοση έναντι των καινοτόμων νεοημερολογιτών.

Το σχίσμα στην Ορθόδοξη Εκκλησία πρέπει να θεωρηθεί προσωρινό. Οι ΓΟΧ δεν είναι η «Εκκλησία του Χριστού» (και μάλιστα η κάθε παράταξη ξεχωριστά, ερήμην ή σε πόλεμο με τις άλλες), αλλά μια ομάδα που αγωνίζεται για τη διαφύλαξη της ορθόδοξης παράδοσης που κινδυνεύει – για τις ψυχές μας που κινδυνεύουν.

Θα πρέπει να λάβετε υπόψιν ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία του ν.ημ. δεν έχει κηρυχθεί αιρετική ή σχισματική από καμιά Ορθόδοξη Σύνοδο ή μεμονωμένη Ορθόδοξη Εκκλησία παγκοσμίως, εκτός από τις ομάδες των ΓΟΧ, που έχουν χειροτονήσει δικούς τους επισκόπους και συγκροτήσει ιδιαίτερες συνόδους, και μάλιστα αφορισμένες ή καθαιρεμένες υπ’ αλλήλων. Επίσης, ότι η παγκόσμια Ορθόδοξος Καθολική Εκκλησία δεν είναι σχισματική ή αιρετική, όχι μόνο γιατί κάτι τέτοιο θα ήταν οξύμωρο και θα προσέγγιζε την προτεσταντική ιδέα περί έκπτωσης όλης της Εκκλησίας από μια χρονική στιγμή (και επιστροφής στην αρχική καθαρότητα με τον προτεσταντισμό), αλλά και γιατί –όπως γράψαμε παραπάνω– παρά την ύπαρξη οικουμενιστών (κατά των οποίων αγωνίζονται με σθένος αμέτρητοι ορθόδοξοι) δεν έχει ενωθεί με το Βατικανό, ούτε έχει διακηρύξει ή διδάσκει τον Οικουμενισμό, δηλ. ότι όλες οι αιρέσεις ή οι θρησκείες κατέχουν εξίσου την αλήθεια, μέρος μόνο της οποίας κατέχει και η Ορθοδοξία. Επίσης, δεν έχει σημειωθεί συλλείτουργο με παπικούς, δηλ. να τελούν τη θεία μετάληψη παπικός και ορθόδοξος κληρικός από κοινού.
Τέλος, θα πρέπει να λάβετε υπόψιν ότι η Εκκλησία του ν.ημ., καθώς και οι Εκκλησίες του παλαιού, που τελούν σε κοινωνία με το νέο (όπως Σερβία και Ρωσία, αλλά και ο Άθωνας, που τόσο σας σκανδαλίζει), αναδεικνύουν αγίους, όχι λιγότερο σημαντικούς από τις αγιασμένες μορφές των ΓΟΧ. Ορίστε σειρά αναρτήσεων για κάποιες απ' αυτές...

Κάντε λοιπόν ένα βήμα, αδελφοί. Αυτό που λέει η καρδιά μου είναι: ψάξτε να βρείτε και τους άξιους νεοημερολογίτες, να κοινωνήσετε έστω μαζί τους. Αλλά ξέρω πως κάτι τέτοιο είναι δύσκολο, πολύ δύσκολο. Όμως υπάρχουν. Και ανήκουν στην ίδια Ορθοδοξία, είναι μέλη της ίδιας Ορθόδοξης Εκκλησίας με εσάς. Αυτό τουλάχιστον αναγνωρίστε το, για να μην εξαπατώνται τα μέλη σας και μένουν απομονωμένοι εκτός του Σώματος του Χριστού.

Θα παρακαλέσω να διαβάσετε την άποψη ανδρών όπως ο άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς και ο π. Σεραφείμ Ρόουζ για το ζήτημα.

Ο Θεός μαζί μας, αδελφοί ορθόδοξοι. Αμήν.

Μερικές πρώτες σκέψεις...

Μερικές βασικές σκέψεις, με τις οποίες θα ήθελα, χάριτι Θεού, να ξεκινήσω, είναι οι εξής:

1. Εμείς δεν σώζουμε την Εκκλησία ή την Ορθοδοξία ή την πίστη. Η Εκκλησία σώζει εμάς διά της ορθοδόξου πίστεως. Ακριβέστερα, ο Χριστός μας σώζει ως μέλη του θεανθρωπίνου εκκλησιαστικού Του σώματος. Η Εκκλησία δεν χρειάζεται σωτηρία, ούτε σωτήρες, γιατί κεφαλή και σωτήρας της είναι ο Χριστός. Εμείς μπορούμε να σώσουμε μόνο την ψυχή μας και την ψυχή του πλησίον – και πάλι ο Χριστός μας σώζει, αλλά εννοώ με την έννοια που έχει η λέξη «σώζω» στα Ματθ. 16, 25, Α΄ Κορ. 9, 22 και Ιακ. 5, 20.

Δεν αγωνιζόμαστε λοιπόν να «σώσουμε την Εκκλησία» από τας χείρας ανόμων, αλλά να σωθούμε εμείς και να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας να σωθούν, επειδή τους αγαπούμε. «Αγωνιζόμαστε για την Ορθοδοξία» σημαίνει αγωνιζόμαστε να μη χάσουμε την Ορθοδοξία εμείς και ο πλησίον, για να μη χάσουμε την αιωνιότητα. Δεν σώζουμε την Εκκλησία, αλλά τον (συν)άνθρωπο.

Η ιδέα ότι αγωνιζόμαστε να σώσουμε την Εκκλησία εγκυμονεί κίνδυνο εγωισμού. «Εγώ θα σώσω την Εκκλησία» («Να λες: εγώ θα σώσω τον κόσμο» έγραφε ο Καζαντζάκης, «αν δε σωθεί, εγώ φταίω»). Από το λογισμό αυτό, εύκολα οδηγούμαστε στον επόμενο: «είμαι υπεράνω όλων». Μάλιστα «είμαι ο μόνος ορθόδοξος» – «είμαστε οι μόνοι ορθόδοξοι. Όλοι οι άλλοι είναι αιρετικοί, σχισματικοί, οικουμενιστές». «Υπάρχει μια ελίτ που διατηρεί την αυθεντική Ορθοδοξία, διάσπαρτη στον κόσμο. Μόνο εμείς είμαστε οι γνήσιοι». Αυτές οι σκέψεις δε νομίζω πως οδηγούν στον παράδεισο. Οδηγούν στον εγωισμό, στο φανατισμό, στο ναρκισσισμό.

Στον παράδεισο νομίζω πως οδηγούν σκέψεις που δεν περιέχουν τη λέξη «εγώ», ούτε και τις λέξεις «μόνο εμείς».

Συμφωνείς ή διαφωνείς, αδελφέ μου ΓΟΧ; Πρόσεξε, πολλές φορές, όπως ξέρεις, ο εγωισμός κρύβεται καλά πίσω από ένα προσωπείο ταπείνωσης και αγάπης. Έψαξες καλά μέσα σου; Έψαξες καλά μέσα στους εκκλησιαστικούς σου ταγούς; Ψάξε, αν θέλεις.

Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς

2. Οι ορθόδοξες ομάδες του π.η. θα πρέπει να απαντήσουν σε δύο βασικά ερωτήματα. Το πρώτο:

Όλοι οι ιερείς, τα μυστήρια και οι άγιοι των Ορθοδόξων Εκκλησιών, εκτός από αυτούς, είναι άκυρα και ψευδή;

Όλοι οι νεοημερολογίτες είμαστε αβάπτιστοι, αστεφάνωτοι, αλειτούργητοι, ακοινώνητοι, ακήδευτοι; Το ίδιο και οι ορθόδοξοι των Εκκλησιών που τηρούν το π.η., αλλά κοινωνούν με εμάς, έχουν άκυρα μυστήρια απλώς και μόνο επειδή κοινωνούν με εμάς;

Συγκεκριμένα: οι άγιοι Νικόλαος Πλανάς, Ιουστίνος Πόποβιτς και Λουκάς ο Ιατρός, που ήταν ιερείς είτε του ν.η. είτε Εκκλησιών με κοινωνία με το ν.η., ήταν άκυροι ιερείς, που τελούσαν άκυρα μυστήρια; Είναι ψευδοάγιοι και όλα τα θαύματά τους είναι πλάνες του πονηρού;

Αν δεν είναι έτσι (ή αν, τέλος πάντων, δεν τολμάς να πεις ότι όλα είναι άκυρα και πλάνες, αλλά διστάζεις και λες «θα το κρίνει ο Θεός» ή κάτι ανάλογο), τότε πρέπει να παραδεχτείς, αδελφέ μου ΓΟΧ, ότι και στην Εκκλησία του ν.η. υπάρχει –ή πιθανόν να υπάρχει– κανονική ιεροσύνη, έγκυρα μυστήρια, θεία χάρη, άγιοι και θαύματα, και, τελικά, σωτηρία.

Αυτό δεν σημαίνει οπωσδήποτε ότι πρέπει να προσέλθεις σε εκκλησιαστική κοινωνία με την Εκκλησία του ν.η., και μάλιστα αμέσως και ενθουσιωδώς. Όμως είναι εντελώς διαφορετικό να πεις μέσα στη συνείδησή σου ότι διακόπτεις την κοινωνία με την Εκκλησία για να διαμαρτυρηθείς για τον οικουμενισμό, από το να πεις ότι διακόπτεις αυτή την κοινωνία επειδή η Εκκλησία, κατ’ εσέ, δεν είναι πλέον Εκκλησία, αλλά επανιδρύεται, τρόπον τινά, ή επανασχηματίζεται από μια μειοψηφία που διαφυλάσσει την Ορθοδοξία κατά παγκόσμιο αποκλειστικότητα.

Το δεύτερο ερώτημα:

Αν η Εκκλησία του π.η. διαθέτει κανονικούς ιερείς και έγκυρα μυστήρια, ποια απ’ όλες τις ομάδες των ΓΟΧ τα διαθέτει αυτά;

Το ερώτημα δεν είναι απλό, και προς τούτο θα δώσω δύο παραδείγματα:

Α) Όταν δημοσιοποιήθηκε η πληροφορία ότι ο αποκεφαλισθείς νεομάρτυς της Τυνησίας (δες στην πάνω δεξιά γωνία του ιστολογίου μας) είναι βαπτισμένος από το μητροπολίτη Κρήτης (ΓΟΧ) Αρέθα, το νέο αναδημοσιεύθηκε με διθυραμβικά σχόλια στο παλαιοημερολογίτικο ιστολόγιο «Κρυφό Σχολειό». Όμως (ανεξάρτητα αν η πληροφορία είναι ορθή ή ελέγχεται, όπως γράφει η Σαλογραία στα σχόλια, και ο νεομάρτυς είναι άλλος) ο φίλος διαχειριστής του ιστολογίου και η εκκλησιαστική κοινότητα, στην οποία ανήκει, αναγνωρίζει ότι η ομάδα Αρέθα τελεί έγκυρα μυστήρια; Ο ίδιος και η κοινότητα, στην οποία ανήκει, έχει κοινωνία με την ομάδα Αρέθα; Οι ΓΟΧ αναγνώστες του ιστολογίου έχουν κοινωνία με την ομάδα Αρέθα;

Αν όχι, τότε προς τι ο πανηγυρισμός; Ο νεομάρτυς θα πρέπει να θεωρηθεί αβάπτιστος, βαπτισμένος μόνο στο μαρτυρικό αίμα του – δεν ήταν «παλαιοημερολογίτης», όπως γράφει ο αδελφός, αλλά κάποιος που δέχτηκε άκυρο βάπτισμα από πλανημένους…

Β) Όταν το Οικουμενικό Πατριαρχείο αγιοκατάταξε την αγία Γερόντισσα Σοφία την Ασκήτισσα από την Κλεισούρα Καστοριάς, κάποιοι ΓΟΧ αδελφοί μας αρθρογράφησαν υποστηρίζοντας ότι η Γερόντισσα είναι αγία του παλαιού και όχι του νέου ημερολογίου, γιατί στο παρελθόν είχε καρεί μοναχή από το μητροπολίτη Φυλής Κυπριανό. Πρέπει μάλιστα, τονίστηκε, να ονομάζεται αγία Μυρτιδιώτισσα (με το μοναχικό της όνομα) και όχι με το κοσμικό, Σοφία.

Όμως οι ΓΟΧ συντάκτες των παραπάνω άρθρων αναγνωρίζουν την εγκυρότητα της ιεροσύνης και των ιεροπραξιών της Συνόδου των Ενισταμένων; Ο καθηγητής Αντώνιος Μάρκου, που αρθρογράφησε σχετικά, ανήκει στην ομάδα του αρχιεπισκόπου Ματθαίου («ματθαιικούς»). Ο ίδιος και η κοινότητα στην οποία ανήκει έχει κοινωνία με τους Ενισταμένους; Απ’ ότι ξέρω, όχι.

Αναγνωρίζει τις ιεροπραξίες τους;

Αν ναι, γιατί δεν έχουν κοινωνία; Αν όχι, τι αξία έχει γι’ αυτούς η κουρά της Γερόντισσας;

Επιπλέον, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η αγία Σοφία ή Μυρτιδιώτισσα τα τελευταία χρόνια του επίγειου βίου της έζησε στη νεοημερολογίτικη μονή της Παναγίας της Κλεισούρας και κοινωνούσε από ιερείς του νέου ημερολογίου. Ναι ή όχι; Αν όμως ήταν έτσι, πώς είναι αγία και όχι πλανημένη, αφού εκοιμήθη σε κοινωνία με το ν.η. και όχι με τους ΓΟΧ;

Υπόψιν ότι υπάρχουν ΓΟΧ, απλοϊκοί άνθρωποι, που λένε: «Δεν ξέρουμε τίποτα γι’ αυτό τον παπά ή το δεσπότη, αλλά μας φαίνεται καλός και ταπεινός, μας εξηγεί ωραία το λόγο του Θεού, άρα μένουμε κοντά του. Από πού κρατάει η σκούφια του, δεν ξέρουμε, ούτε το ψάχνουμε». Αν όμως αυτός ο παπάς ή ο δεσπότης έχει άκυρη χειροτονία ή και καθόλου χειροτονία, τότε η θεία λειτουργία που τελεία είναι έγκυρη; Και αν ναι (αν δηλαδή μπορεί να θεωρηθεί έγκυρη η ιεροπραξία ενός αντικανονικά χειροτονημένου κληρικού, που ακολουθεί το παλαιό ημερολόγιο), τότε γιατί «δεν είναι έγκυρη» η θεία λειτουργία των νεοημερολογιτών, ακόμη και των ενάρετων και ταπεινών, ακόμη και των αντι-οικουμενιστών; Απλώς και μόνο επειδή εκείνος ακολουθεί το παλαιό ημερολόγιο;

Και τώρα, παρακαλώ, οι εκκλησιαστικοί πνευματικοί πατέρες της Εκκλησίας του ν.η. θα πρέπει να απαντήσουν (προς εαυτούς και τους συλλειτουργούς αυτών και δευτερευόντως προς το ποίμνιό τους, δηλ. εμάς) σε ένα άλλο ερώτημα:

Υπάρχουν άγιοι στις τάξεις των παλαιοημερολογιτών;

Η απάντηση «φυσικά και όχι» δε μπορεί εύκολα να δοθεί. Και τούτο, διότι:

Α) Το πατριαρχείο Ρουμανίας πρόσφατα αγιοκατέταξε τον όσιο Γέροντα Ιωάννη της ερήμου του Χοζεβά (εκοιμ. 1960). Όμως ο όσιος Ιωάννης έζησε και εκοιμήθη έχοντας διακόψει εντελώς την κοινωνία του με κάθε νεοημερολογίτη κληρικό και κάθε κληρικό του πατρίου ημερολογίου που κοινωνούσε με νεοημερολογίτες, συμπεριλαμβανομένου και ολόκληρου του πατριαρχείου Ιεροσολύμων, στο οποίο κανονικά υπαγόταν. Πώς λοιπόν είναι άγιος; Ένας σχισματικός μπορεί να είναι άγιος; Εκτός αν υπάρχει θεία χάρη, και συνεπώς έγκυρη ιεροσύνη και μυστήρια, και στους ΓΟΧ;

Θεωρώ βέβαια ότι δε μπορεί να διαθέτουν αυτά τα στοιχεία οι αυτοχειροτονημένοι «κληρικοί» που έχουν εισχωρήσει στις τάξεις των ΓΟΧ. Όμως για εκείνους που διαθέτουν κάποια μορφή –έστω– αποστολικής διαδοχής (π.χ. με τη χειροτονία τους, έστω και υπερόρια, από τη Ρωσική Εκκλησία της Διασποράς) θα πρέπει να τεθεί με ειλικρίνεια και προσοχή το ζήτημα. 

Όρα εδώ

Β) Στην Ελλάδα υπάρχουν παλαιοημερολογίτες Γέροντες που δεν είχαν κοινωνία με το ν.η., οι οποίοι αναγνωρίζονται ως άγιοι από το ορθόδοξο ποίμνιο του ν.η. Τέτοιοι είναι π.χ. ο Γέροντας Ιερώνυμος της Αίγινας, η Γερόντισσα Ταρσώ της Κερατέας, ο Γέροντας Γεννάδιος των Ακουμίων Ρεθύμνης κ.ά.

Ψευδοάγιοι είναι αυτοί; Πλανώνται οι ορθόδοξοι νεοημερολογίτες που τους αναγνωρίζουν στη συνείδησή τους;

Θα πρέπει να γίνει προσεκτική έρευνα για το θέμα αυτό και να μην απαντηθεί επιπόλαια, γιατί υπάρχει κίνδυνος να γίνουμε αγιομάχοι.

Γ) Η Ρωσική Εκκλησία της Διασποράς από ετών έχει αποκαταστήσει την κοινωνία της με το Πατριαρχείο Μόσχας. Όμως πριν ακόμη την αποκατάσταση αυτή, έζησαν και κοιμήθηκαν στις τάξεις της άνδρες όπως ο άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς ο Θαυματουργός και ο π. Σεραφείμ Ρόουζ, οι οποίοι εκοιμήθησαν χωρίς κοινωνία με άλλες Εκκλησίες, παρά μόνο με τη Ρωσική της Διασποράς. Το πνεύμα τους βεβαίως ήταν ενωτικό και γι’ αυτό ήρθαν σε σύγκρουση με πιο αυστηρούς «τηρητές του νόμου» στην Εκκλησία τους. Όμως δεν παύουν να ήταν κληρικοί μιας ορθόδοξης κοινότητας που δεν κοινωνούσε με άλλες Εκκλησίες πλην εαυτής και ενίοτε κάποιων ομάδων ΓΟΧ.

Σήμερα οι δύο αυτοί άνδρες αναγνωρίζονται έμπρακτα στην Ελλάδα ως κανονικοί ορθόδοξοι κληρικοί, για να μην πω αδιαμφισβήτητα άγιοι. Τι είναι στην πραγματικότητα; Άγιοι ή πλανημένοι σχισματικοί;

Ας με συγχωρήσουν οι πατέρες και λαϊκοί που διαβάζουν τα αυθάδη αυτά ερωτήματα. Ίσως η διερεύνησή τους συμβάλει ελάχιστα προς την ενότητα της Εκκλησίας. Ίσως και όχι. Ωστόσο, υπάρχουν σαφείς απαντήσεις;

Σας ευχαριστώ. Εύχεσθε.