Οι εν Ελλάδι μερίδες («παρατάξεις») των ΓΟΧ (Α΄)

Τα παρακάτω στοιχεία λαμβάνουμε από τη μελέτη του αρχιμανδρίτη π. Βασιλείου Παπαδάκη (ν.ημ.) Το σχίσμα του ζηλωτικού παλαιοημερολογιτισμού, Ι. Μονή Αγίας Αναστασίας της Ρωμαίας (Ρέθυμνο), 2008, μέρος Β΄.

Όλο το κείμενο αποτελείται από αποσπάσματα του εν λόγω του βιβλίου, το οποίο δημοσιεύεται σταδιακά και εδώ. Διατηρήσαμε την αρίθμηση των παραπομπών (παρότι παραλείψαμε τις περισσότερες) για διευκόλυνση των ενδιαφερόμενων που ίσως θέλουν να ανατρέξουν στο βιβλίο για περισσότερα.

Παραλείψαμε την κριτική που ασκεί ο π. Βασίλειος στις αποσχίσεις και τις διαμάχες μεταξύ των παρατάξεων των ΓΟΧ και περιοριστήκαμε στα ιστορικά στοιχεία, εκτός από ένα δύο σημεία, που θεωρήσαμε απαραίτητο να περιλάβουμε.

Τις παρατάξεις δε θα τις κρίνουμε. Ας τις κρίνει ο Θεός, κατά το μέγα έλεός Του και όχι κατά τις πράξεις ενός εκάστου (όπως και όλους μας). Λυπούμαστε απλώς για τις πολυδιασπάσεις αυτές και παρακαλούμε για μετάνοια, συγχώρηση και αληθινή & ταπεινή αγάπη, το μόνο δρόμο που μπορεί να οδηγήσει στην ενότητα των Ορθοδόξων. Ο καθένας ξέρει τα κίνητρά του και ας πορευτεί στη ζωή, απέναντι στο Θεό και τους αδελφούς του, με ειλικρίνεια και κατά συνείδηση.
ΥΓ. Προσπάθησα να βρω φωτογραφίες και ιστοσελίδες για τις διάφορες παρατάξεις. Δημοσιεύω ό,τι βρήκα, με την επιφύλαξη, μήπως έχει γίνει και κάποιο λάθος (και αποδίδω άλλη ιστοσελίδα σε άλλη παράταξη π.χ.).
Ακολουθεί β΄ μέρος, που θα σας παρακαλέσω να διαβάσετε οπωσδήποτε. 

Το σχίσμα μεταξύ Φλωρινιακών και Ματθαιικών

Ο πρ. Φλωρίνης Χρυσόστομος

Οι Γ.Ο.Χ. κατά την περίοδο 1924-1935 ποιμαίνονταν μόνο από ιερείς. Το 1935 τρείς μητροπολίτες της Ελλαδικής Εκκλησίας, οι Δημητριάδος Γερμανός, πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος και Ζακύνθου Χρυσόστομος ανέλαβαν την ηγεσία του παλαιοημερολογιτικού λαού8.
Οι τρείς αυτοί μητροπολίτες προέβησαν αμέσως σε χειροτονίες τεσσάρων νέων αρχιερέων9, οι δύο όμως από τους οποίους -μαζί με τον Ζακύνθου Χρυσόστομο- σύντομα επέστρεψαν στην Εκκλησία του ν.ημ.

Την παλαιοημερολογιτική ηγεσία αποτελούσαν λοιπόν κατά τα έτη 1935-1937, εκτός από τους Γερμανό και Χρυσόστομο, οι Κυκλάδων Γερμανός και Βρεσθένης Ματθαίος.

Δύο έτη μετά την χειροτονία τους (1937) οι επίσκοποι Κυκλάδων και Βρεσθένης αποκήρυξαν τους άλλους δύο (τους επισκόπους που τους χειροτόνησαν), γιατί εκείνοι άρχισαν να αποδέχονται τα μυστήρια των νεοημερολογιτών ως έγκυρα. 13.

Είναι χαρακτηριστικοί οι όροι, που οι επίσκοποι Κυκλάδων και Βρεσθένης έθεταν προς επανένωσι με τους Δημητριάδος και πρώην Φλωρίνης κατά το έτος 1942. Οι τελευταίοι ώφειλαν να ομολογήσουν:

«1) Ότι η Εκκλησία της Ελλάδος διά της παραδοχής του Παπικού Εορτολογίου κατέστη Σχισματική.

2) τα Μυστήριά της είναι άκυρα.

3) το μύρον της δεν έχει την αγιαστικήν χάριν καί

4) τα παιδία των κακοδόξων ερχόμενα εις την Ορθόδοξον Εκκλησίαν πρέπει να αναμυρώνωνται»14.

Στη συνέχεια ο Δημητριάδος επέστρεψε στην Εκκλησία του ν.ημ. και ο πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος απέμεινε μόνος του στην ηγεσία των ΓΟΧ. , υποστήριζε τά εξής: Η κατά το έτος 1935 προσχώρησίς του στούς Γ.Ο.Χ. είχε ως σκοπό τόν αγώνα αφ᾿ ενός για την «επαναφοράν του πατρίου εορτολογίου εις την Εκκλησίαν»17 και την συγκράτησι αφ᾿ ετέρου του κινήματος των Γ.Ο.Χ. Μέσα στά πλαίσια της κανονικότητος, καθώς αυτό «ελλείψει ποιμαντορικής εποπτείας και καθοδηγήσεως εξετρέπετο εις ακρότητας επί ζημία του κύρους της Εκκλησίας και του γοήτρου της Ιεραρχίας»18 τού νέου ημερολογίου. Οι ακρότητες αυτές δεν ήταν τίποτε άλλο παρά οι αναμυρώσεις, τις οποίες οι παλαιοημερολογίται ιερείς τελούσαν στούς Νεοημερολογίτας που προσχωρούσαν στις τάξεις των Γ.Ο.Χ., δηλαδή η «αντικανονική» επανάληψις «τού Μυστηρίου του Αγίου Μύρου»19.

Ο Βρεσθένης Ματθαίος (από εδώ)

Ο Χρυσόστομος χαρακτήριζε αντικανονικές τις ανωτέρω αναμυρώσεις, επειδή θεωρούσε ότι όλα τα Μυστήρια που τελούσαν οι νεοημερολογίται ιερείς ήταν έγκυρα, είχαν δηλαδή θεία Χάρι. Τα Μυστήρια τής Εκκλησίας της Ελλάδος θα έπαυαν να έχουν θεία Χάρι, μόνο εάν αυτή καταδικαζόταν από Οικουμενική Σύνοδο.

13 Ανδρέου Πατρών, Ματθαίος αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας των Γ.Ο.Χ., σελ. 75.

14 Χρυσοστόμου πρώην Φλωρίνης, Άπαντα, τόμος β΄, σελ. 20.

17 Ηλία Αγγελοπούλου, Μητροπολίτης πρ. Φλωρίνης Χρυσόστομος Καβουρίδης, σελ. 83.

18 Αμφιλοχίου ιερομονάχου, «Γνώσεσθε την αλήθειαν», σελ. 26.

19 Ηλία Αγγελοπούλου, ένθ᾿ ανωτ. σελ. 80.

Το σχίσμα των επισκόπων Καλλίστου και Αντωνίου (1979)

Στήν δεκαετία του 1970 άρχισαν οι πρώτες διασπάσεις των Φλωρινιακών Γ.Ο.Χ., οι οποίοι έπειτα από τριάντα περίπου έτη αριθμούσαν επτά επίσημες και αρκετές ανεπίσημες παρατάξεις.

Κατά το έτος 1979 λοιπόν οι επίσκοποι Κάλλιστος και Αντώνιος διέκοψαν την εκκλησιαστική κοινωνία με τον αρχιεπίσκοπό τους Αυξέντιο και τους συνοδικούς αρχιερείς του, με το αιτιολογικό ότι χειροτονούσαν ηθικά επιλήψιμους κληρικούς και προσελάμβαναν ιερείς, οι οποίοι είχαν καθαιρεθή από την Εκκλησία της Ελλάδος για ηθικά παραπτώματα102.

Οι επίσκοποι Κάλλιστος και Αντώνιος χειροτόνησαν οκτώ νέους επισκόπους συγκροτώντας δεκαμελή ιερά Σύνοδο. Οι Αυξεντιακοί ανταπήντησαν άμεσα στούς Καλλιστικούς με την καθαίρεσί τους και τήν χειροτονία εννέα νέων επισκόπων107. Το σχίσμα δηλαδή του 1979 είχε ως άμεσο αποτέλεσμα την χειροτονία δεκαεπτά νέων επισκόπων καί την διαπίστωσι ότι σε πολλές Εκκλησίες των Γ.Ο.Χ. -ιδίως στην Αττική- λειτουργούσαν πλέον επίσκοποι αντί για ιερείς.

Η διαμάχη μεταξύ Αυξεντιακών και Καλλιστικών είχε διάρκεια έξι περίπου ετών. Στο διάστημα αυτό πραγματοποιήθηκαν πολλές μεταπηδήσεις επισκόπων από παράταξι σε παράταξι, αλλά και νέες διασπάσεις, με αποτέλεσμα το 1984 οι Φλωρινιακοί να είναι διασπασμένοι σε έξι Παρατάξεις (Αυξεντίου, Καλλίστου, Χρυσοστόμου, Γεροντίου, Αντωνίου και Κυπριανού).

Στις 4 Ιανουαρίου του 1985 πραγματοποιήθηκε ένωση των παρατάξεων Αυξεντίου, Γεροντίου και Αντωνίου, παρότι δεν είχε επιτευχθεί η περιβόητη κάθαρση.

102 Περιοδικό Φωνή της Ορθοδοξίας, φύλλο 759, σελ. 1-2.

107 Χριστοδούλου Κ. Παρασκευαΐδου, Μητροπολίτου Δημητριάδος (κατόπιν, Αθηνών), Ιστορική καί κανονική θεώρησις του παλαιοημερολογιτικού ζητήματος κατά τε την γένεσιν και την εξέλιξιν αυτού εν Ελλάδι, Αθήναι, 1982, σελ. 361-362.

Το σχίσμα του Αυξεντίου (1985)

Κατά το 1984 ο αρχιεπίσκοπος Αυξέντιος είχε δώσει εντολή στούς επισκόπους Μάξιμο Κεφαλληνίας και Γεράσιμο Βοιωτίας να χειροτονήσουν τον αρχιμανδρίτη Δωρόθεο Τσάκο σε επίσκοπο Πατρών και πάσης Πελοποννήσου.

Ο Τσάκος ήταν ιερεύς, ο οποίος είχε καθαιρεθή από την Εκκλησία τής Ελλάδος το 1968 για σοβαρά, ηθικά παραπτώματα110.

Κατά την περίοδο 1968-1984 ο Τσάκος είχε χειροτονηθή δύο φορές επίσκοπος από Γ.Ο.Χ. ψευδεπισκόπους, χωρίς φυσικά να γίνη ποτέ επίσημα δεκτός από τις επίσημες παρατάξεις των Γ.Ο.Χ. Ο Αυξέντιος είχε απαιτήσει νά μείνη μυστική η χειροτονία του Τσάκου και για τον λόγο αυτό οι Μάξιμος και Γεράσιμος ανάγκασαν τον Τσάκο να ορκισθή, ότι δεν θα «αποκαλύψη το γεγονός της χειροτονίας του εις ουδένα»111. Σε περίπτωσι δε που η  χειροτονία απεκαλύπτετο, είχε επίσης αποφασισθή «νά την ηρνούντο οι εκτελεσταί της»112.

Η ιστορία αυτή όμως δεν άργησε να γίνη γνωστή. Ο Αυξέντιος και οι ομόφρονές του καθαιρέθηκαν και την ηγεσία των επισκόπων που τους καθαίρεσαν ανέλαβε τον Ιανουάριο του 1986 ο Θεσσαλονίκης Χρυσόστομος114, αν και προηγουμένως βρισκόταν σε διάστασι επί δέκα περίπου έτη τόσο με τον Αυξέντιο καί τους περί αυτόν όσο και με τους επισκόπους που καθαίρεσαν τον Αυξέντιο το 1985.

Ούτε ο Χρυσόστομος κατώρθωσε να επιτύχη τήν ποθητή κάθαρσι. Όταν μάλιστα έπειτα από δέκα περίπου έτη προσπάθησε να εκδικάση συνοδικά τις καταγγελίες για ηθικά παραπτώματα του επισκόπου Ευθυμίου Ορφανού, ο τελευταίος αντέδρασε μέ την δημιουργία ενός νέου σχίσματος. Με το σχίσμα όμως αυτό θα ασχοληθούμε κατωτέρω.

Φωτο από εδώ. Από εδώ: Ὁ Μακαριστός Ἀρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος ἦτἁν ὁ πρῶτος Ἀρχιεπίσκοπος τῶν Γ.Ο.Χ. ὁ ὁποῖος ἔγινε δεκτός ἀπό τόν Ἀνώτατο Ἄρχοντα τῆς χώρας, τόν Πρόεδρο τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας Κωνσταντῖνο Στεφανόπουλο, τήν 8-6-1998 καί ὁ ὁποῖος καθαγίασε Ἅγιο Μύρο μετά τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Γ.Ο.Χ. Ἑλλάδος τήν Μεγάλη Πέμπτη τοῦ 2001. Ἐπί τῆς Ποιμαντορίας του ἀκόμη καταδικάσθηκε συνοδικῶς ἡ σύγχρονη παναίρεση τοῦ Οἰκουμενισμοῦ (1998) καί συγκλήθηκε ἡ Δ΄ Πανελλήνια Συνάξεως Κληρικῶν (2003). Μὲ εὐλογία του ἱδρύθηκε καί λειτουργεῖ ἀπό τοῦ ἔτους 2001 ἡ Σχολή Κατηχητῶν καί ἐπανασυγκροτήθηκε ἡ πάλαι ποτέ Ἑνωση Νέων ὑπό τῆν ἐπωνυμία Νεανικός Ὀρθόδοξος Σύνδεσμος. (Το Στεφανόπουλο χαιρετά ο διάδοχος του Χρυσοστόμου, Καλλίνικος)

112 Εφημερίς Ορθόδοξος Χριστιανικός αγών, φύλλο 3, σελ. 1.

113 Ένθ᾿ ανωτ. φύλλο 8, σελ. 8.

114 Περιοδικό Εκκλησιαστική Παράδοσις, φύλλο 26, σελ. 503.

115 Περιοδικό Άγιος Κυπριανός, τεύχος 214, σελ. 102.

Το σχίσμα του Κυπριανού (1984) και η Σύνοδος των Ενισταμένων

Ο Κυπριανός ήταν αρχικά ιερεύς της Εκκλησίας της Ελλάδος, ο οποίος το 1969 προσχώρησε στούς Αυξεντιακούς Γ.Ο.Χ.

Το 1979 ο Κυπριανός ακολούθησε τους Κάλλιστο και Αντώνιο στο σχίσμα τους από τον Αυξέντιο και χειροτονήθηκε από αυτούς μητροπολίτης Ωρωπού και Φυλής. Έπειτα από πέντε έτη (1984) ο Κυπριανός δημιούργησε νέο σχίσμα διακόπτοντας την εκκλησιαστική κοινωνία μέ όλους τους επισκόπους της παρατάξεώς του.

Κατά τους ισχυρισμούς του Κυπριανού, ο λόγος που τον ωδήγησε στήν πράξι αυτή της αποτειχίσεως από την συνοδική του ομάδα, ήταν η από μέρους της αποδοχή και διακήρυξις του αδοκίμου, εκκλησιολογικού «κηρύγματος της απωλείας της Θείας Χάριτος»116 από τα Μυστήρια της Εκκλησίας του νέου ημερολογίου.

Η Ιερά Σύνοδος των Ενισταμένων (από εδώ)

Ο Κυπριανός καθαιρέθηκε από την παράταξη στην οποία ανήκε και δημιούργησε μία εντελώς νέα ιερά Σύνοδο, τη Σύνοδο των Ενισταμένων [η ιστοσελίδα τους]. Χειροτόνησε μαζί με τον Σαρδινίας Ιωάννη -ένα παραγκωνισμένο από τους Γ.Ο.Χ. επίσκοπο- έξι νέους αρχιερείς (1985-1986), οι οποίοι ήταν τελείως άγνωστοι στούς κύκλους των Γ.Ο.Χ.

Μέσα σε λίγα έτη ο Κυπριανός αναγκάσθηκε να καθαιρέση όλους τούς επισκόπους που συγκροτούσαν την Σύνοδο των Ενισταμένων (Αντώνιο, Συμεών, Χρυσόστομο και  Νήφωνα) εκτός από τους δύο υποτακτικούς του (επισκόπους Έτνα και Χριστιανουπόλεως).

Τά αμέσως επόμενα έτη ο Κυπριανός δημιούργησε νέα Σύνοδο Ενισταμένων με αρχιερείς που διαθέτουν ελαχίστους κληρικούς. Πολλοί από τους αρχιερείς που παρουσιάζει ο Κυπριανός στο επίσημο δημοσιογραφικό του όργανο, ανήκουν στην Σύνοδο των Ρουμάνων Γ.Ο.Χ., με τους οποίους ο Κυπριανός έχει κοινωνία.

Οι Ενιστάμενοι διακήρυξαν το 1984 τις εκκλησιολογικές τους θέσεις, διά των οποίων εξέφραζαν την αντίθεσί τους πρός τις απόψεις των υπολοίπων Γ.Ο.Χ. επισκόπων και δικαιολογούσαν τήν απόσχισί τους από αυτούς. Συγκεκριμένα οι Ενιστάμενοι υποστήριξαν, ότι οι επίσκοποι που κηρύττουν αιρετικές διδασκαλίες, δεν τίθενται αυτόματα εκτός Εκκλησίας, αλλά μόνο έπειτα από απόφασι Οικουμενικής ή μεγάλης Τοπικής Συνόδου. Κατά συνέπεια τα Μυστήρια των ακρίτων αιρετικών, τους οποίους οι Ενιστάμενοι αποκαλούν «νοσούντα μέλη»138 της Εκκλησίας, είναι έγκυρα έως την στιγμή τής καταδικαστικής αποφάσεως της Συνόδου και της ταυτόχρονης αποκοπής τους από το σώμα της Εκκλησίας139.

116 Περιοδικό Άγιος Κυπριανός, τεύχος 191, σελ. 391.

117 Ένθ᾿ ανωτ. τεύχος 214, σελ. 92.

118 Ένθ᾿ ανωτ. τεύχος 200-201, σελ. 482.

119 P.G.137, 96C.

120 Περιοδικό Ορθόδοξος Παρατηρητής, φύλλο 2, σελ. 15.

121 Περιοδικό Ορθόδοξος ένστασις και μαρτυρία, τεύχος 6, σελ.142.

122 Εφημερίς Ορθόδοξος Χριστιανικός αγών, φύλλο 8, σελ. 7.

123 Περιοδικό Ορθόδοξος ένστασις και μαρτυρία, τεύχος 5, σελ.115.

124 Ένθ᾿ ανωτ. Τεύχος 6, σελ. 141-142.

138 Περιοδικό Ορθόδοξος ένστασις και μαρτυρία, τεύχος 1, 2000, σελ. 26.

139 Περιοδικό Άγιος Κυπριανός, τεύχος 191, σελ. 386.

Το σχίσμα των επισκόπων Καλλινίκου και Ευθυμίου (1995)

Το 1995 ήταν έτος πολλαπλών σχισμάτων για τους Γ.Ο.Χ. Σε διάστημα μόλις τριών μηνών διασπάσθηκαν οι τρείς μεγαλύτερες παρατάξεις τους (Μαξίμου, Χρυσοστόμου και Ανδρέου) με άμεσο φυσικά αποτέλεσμα την χειροτονία πολλών νέων επισκόπων προς απαρτισμό τών νέων Συνόδων.

Το πλέον σημαντικό από τα τρία ανωτέρω σχίσματα ήταν αυτό που συνέβη στην μεγαλύτερη παράταξι των Γ.Ο.Χ., τους Χρυσοστομικούς.

Συγκεκριμένα στις 5/18 Ιουλίου 1995 έξι επίσκοποι με αρχηγούς τούς Φθιώτιδος Καλλίνικο και Θεσσαλονίκης Ευθύμιο αποκήρυξαν τόν αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο και δημιούργησαν νέα δική τους παράταξι.

Βασικός λόγος αυτού του σχίσματος ήταν ο εξής: Ο Θεσσαλονίκης Ευθύμιος είχε κατηγορηθή πρίν αρκετά χρόνια για σκάνδαλα ηθικής φύσεως191. Η πλειονότης των Χρυσοστομικών Γ.Ο.Χ. Θεσσαλονίκης δεν αποδεχόταν τον Ευθύμιο ως επίσκοπό της και ζητούσε επίμονα από τον νέο -από το 1986- αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο να εκδικάση συνοδικά τήν υπόθεσί του. Ο Χρυσόστομος γνωρίζοντας ότι ούτε ο Ευθύμιος ήταν ποτέ δυνατόν να δεχθή να καθαιρεθή (σέ μία τέτοια περίπτωσι απειλούσε με σχίσμα), ούτε οι Γ.Ο.Χ. της Θεσσαλονίκης ήταν ποτέ δυνατόν να τον αποδεχθούν ως επίσκοπό τους, ανέβαλλε διαρκώς την εκδίκασι της υποθέσεως.

Τελικά έπειτα από επτά περίπου έτη η υπόθεσις Ευθυμίου ώδευε επιτέλους προς την εκδίκασί της. Βλέποντας ο Ευθύμιος ότι η καθαίρεσίς του ήταν πολύ πιθανή, δεν δίστασε να διασπάση την χρυσοστομική παράταξι, την οποία αντιμάχεται έως σήμερα αποκαλώντας την «χρυσοστομική σωματειακή ψευδεκκλησία» και «Προτεσταντίζον Εκκλησιοσωματείον»192.

Οι έξι σχισματικοί επίσκοποι, τους οποίους οι Χρυσοστομικοί καθαίρεσαν αστραπιαία, ισχυρίσθηκαν ότι αποσχίσθηκαν για δύο επιπλέον (δήθεν) πολύ σοβαρούς λόγους. Πρώτον, επειδή ο αρχιεπίσκοπος ανέβαλλε διαρκώς την πλήρωσι της κενής τότε Μητροπόλεως Πειραιώς194 και δεύτερον, επειδή αρνήθηκε μαζί με τους ομόφρονάς του επισκόπους να υπογράψουν κάποια Εγκύκλιο «εξ αφορμής της ηλεκτρονικής ταυτότητος των συνταξιούχων Ι.Κ.Α.»195!

191 Εφημερίς Ορθόδοξος Χριστιανικός αγών, φύλλο 30, σελ. 2, 4.

192 Περιοδικό Ορθόδοξον πατερικόν σάλπισμα, φύλλο 27, σελ. 73.

194 Περιοδικό Φωνή της Ορθοδοξίας, φύλλο 872, σελ. 4, 9.

195 Περιοδικό Εκκλησία Γ.Ο.Χ. Ελλάδος, τεύχος 1, σελ. 24.

Το σχίσμα του Μαξίμου (1995)

Ο διάδοχος του Αυξεντίου στην ηγεσία της παρατάξεώς του, Κεφαλληνίας Μάξιμος, διαφώνησε και αποσχίσθηκε επίσης από τους συνεπισκόπους του (1995) για το ζήτημα των χειροτονιών νέων επισκόπων.

Στήν συνέχεια χειροτόνησε με κάποιο ψευδεπίσκοπο Κανδάνου Δημήτριο Πρίφτη (1996) νέους μητροπολίτας198, μερικοί από τους οποίους δεν είχαν στην δικαιοδοσία τους ούτε ένα ιερέα. Ο Μάξιμος ισχυρίσθηκε ότι ο Δημήτριος ήταν παλαιότερα επίσκοπος του πατριαρχείου Αλεξανδρείας, το εν λόγω όμως πατριαρχείο αρνήθηκε ότι είχε ποτέ τέτοιο επίσκοπο στις τάξεις του.

198 Δ. Κόκορη, Ημερολόγιο, Εορτολόγιο, Διόρθωσις λάθος ή επιβεβλημένη;, σελ. 130.

Το σχίσμα του Γρηγορίου (1995)

Το τρίτο ζηλωτικό σχίσμα του 1995 συνέβη στις τάξεις των Ματθαιικών. Συγκεκριμένα τον Μάιο του έτους αυτού πέντε από τους οκτώ αρχιερείς της Συνόδου του αρχιεπισκόπου Ανδρέου, με αρχηγό τον Μεσσηνίας Γρηγόριο, αποσχίσθηκαν και δημιούργησαν νέα, δική τους Σύνοδο. Πολύ σύντομα οι πέντε αρχιερείς «προέβησαν εις «καθαίρεσιν» των κανονικών Αρχιερέων της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας, αλλά... και αυτών οι οποίοι εις το μέλλον θα χειροτονηθούν»200. Τα επόμενα έτη δε αναθεμάτισαν τους Ανδρεϊκούς επισκόπους, μοναχούς και λαϊκούς, επειδή αποτελούσαν «Εκκλησιομάχον, θεομάχον, άθλιον, σκοτεινόν, ύπουλον, καταχθόνιον, σατανικόν μηχανισμόν, ο οποίος με σιωνιστικήν και εβραϊκήν τακτικήν ανεβίωσεν... Την αίρεσιν τής νεοεικονομαχίας»201.

Φωτο: Ο Μεσσηνίας Γρηγόριος, από αυτή την ιστοσελίδα, που προφανώς πρόσκειται στη μερίδα του.

Οι πέντε αρχιερείς πρόβαλλαν ως λόγο δημιουργίας του σχίσματός τους την απόρριψι από τους νεοεικονομάχους Ανδρεϊκούς ιερών εικόνων δυτικής (αναγεννησιακής) τεχνοτροπίας, όπως π.χ. «της συμβολικής εικόνος της αγίας Τριάδος με τον Άναρχον Πατέρα ως παλαιόν των ημερών»202, «τής εικόνος της Αναστάσεως του Χριστού από τού Τάφου»203 και της Γεννήσεως του Χριστού χωρίς το λουτρόν και τίς μαίες.

Κατά τους ισχυρισμούς των “εικονοφίλων” Ματθαιικών, οι «νεοεικονομάχοι» έφθασαν στο σημείο να καίγουν, να καταστρέφουν ή να πετούν στην θάλασσα τις ανωτέρω εικόνες.

Οι Ανδρεϊκοί επίσκοποι αρνήθηκαν κατηγορηματικά τις κατηγορίες των πέντε αρχιερέων περί εικονομαχίας, τους οποίους χαρακτήρισαν ως «χειροτέρους πολεμίους» της Ορθοδοξίας, «αιρετικούς» και «βλασφήμους κατά της Αγίας Γραφής, κατά των Αγίων Πατέρων και κατά της ορθοδόξου παραδόσεως». Οι Ανδρεϊκοί ισχυρίσθηκαν ότι Εικονομάχοι είναι στην πραγματικότητα ο Γρηγόριος και οι ομόφρονές του, επειδή χαρακτηρίζουν ορισμένες εικόνες (π.χ. την φιλοξενία τού Αβραάμ) ως «εβραϊκάς και αιρετικάς, εκείνους δε που δέχονται αυτάς ως ορθοδόξους, όπως απ᾿ αρχής τας εδέχθη και τας παρέδωκεν η Εκκλησία του Χριστού, τους αναθεματίζουν ως “αιρετικούς” και “εικονομάχους”»205.

Η Ιερά Σύνοδος της μερίδας του Γρηγορίου, με πρόεδρο τώρα τον Θηβών Χρυσόστομο (από εδώ)

Κατά τους Ανδρεϊκούς, οι πέντε αρχιερείς αρνούνται επίσης την «ορθόδοξον παράδοσιν και υποστηρίζουν παπικάς θέσεις και απόψεις. Διότι την μεν ορθόδοξον Βυζαντινήν αγιογραφίαν προσβάλλουν και βλασφημούν υποστηρίζοντες ότι έχει εβραϊκάς, ειδωλολατρικάς και ασιατικάς ανατολικάς επιδράσεις και αποκαλούντες ωρισμένας εικόνας βυζαντινής τέχνης “αντίχριστα και γκατζουφικά κατασκευάσματα”, τήν δε τέχνην της αναγεννήσεως την θεωρούν ως την μοναδικήν και αυθεντικήν ορθόδοξον τέχνην, απειλούντες με αναθέματα, όσους τολμήσουν να δείξουν την εκτίμησίν των και την προσήλωσίν των εις την Βυζαντινήν αγιογραφικήν παράδοσιν και τέχνην»206.

Η αλήθεια είναι ότι τόσο η βυζαντινή όσο και η αναγεννησιακή τεχνοτροπία είναι σεβαστές στην Ορθόδοξο Εκκλησία, καθώς ιερές εικόνες και των δύο παραδόσεων κοσμούν επί αιώνας τούς ναούς και τις μονές μας. Οι Ματθαιικοί γνωρίζουν επίσης ότι διαφωνίες ως προς το ζήτημα της εικονογραφίας υπήρχαν ανέκαθεν στήν Εκκλησία. Δύο Τοπικές Σύνοδοι π.χ. Στην Μόσχα το 1554 και το 1666 εξέδωσαν εκ διαμέτρου αντίθετες αποφάσεις σχετικά με την εικονογράφησι του Ανάρχου Πατρός ως παλαιού των ημερών211.

Κατά τον ιη΄ αιώνα επίσης δύο μεγάλες μορφές της Ορθοδοξίας, οι άγιοι Μακάριος ο Πάτμιος και Νικόδημος ο Αγιορείτης εξέφραζαν εντελώς διαφορετικές γνώμες σχετικά με το ανωτέρω ζήτημα. Πράγματι, ο μεν πρώτος υποστήριζε ότι, σύμφωνα με την ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδο, πρέπει «ο Χριστός να ζωγραφίζεται μόνον, και όχι ο Πατήρ, καθώς παραγγέλει και ο Δαμασκηνός»212. Αντιθέτως, ο δεύτερος ισχυριζόταν ότι από τις αποφάσεις της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου «συμπεραίνεται ότι και ο άναρχος πατήρ πρέπει να ζωγραφίζεται καθώς εφάνη εις τον Προφήτην Δανιήλ ως παλαιός ημερών»213.

Παρά τις διαφορετικές τους απόψεις οι άγιοι Πατέρες δεν δημιούργησαν σχίσματα, δεν διαίρεσαν το σώμα της Εκκλησίας ούτε προσπάθησαν να χειροτονηθούν μητροπολίται ζηλωτικών ή ενισταμένων Συνόδων.

Στο άλλο σχίσμα πρωτοστατεί ο επίσκοπος Κήρυκος [ιστοσελίδες εδώ & εδώ], ο οποίος κατηγορεί τον νέο αρχιεπίσκοπο Νικόλαο όχι ως «τυχαίο αιρετικό», αλλά ως «κατασκευάζοντα αιρέσεις» και κηρύσσοντα «πλείονα κακόδοξα φρονήματα»215. Ο Κήρυκος κατηγορεί επίσης τους επισκόπους τής Συνόδου του Νικολάου για «Αντικανονικάς, Αντορθοδόξους, αδίκους και λοιπάς Ιεροσύλους ενεργείας»216.

«Ὁ Μητροπολίτης Κήρυκος ἀπό τήν 16.6.2005 διαποιμαίνει πλέον, κατά Ἀρχιερατικόν χρέος καί καθῆκον, τούς ἀπανταχοῦ τῆς γῆς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι δέν συνεμίγησαν μετά τῆς σχισματοαιρέσεως τοῦ ψευδαρχιεπισκόπου Νικολάου, ἤ διεχώρισαν τήν θέσιν των ἀπό αὐτῶν, καί παρέμειναν γνήσια μέλη τῆς ἀκαινοτομήτου γνησίας Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος» (από εκτενές βιογραφικό του, εδώ, απ' όπου και η φωτο).

Ο μητροπολίτης Κήρυκος

199 Περιοδικό Κήρυξ Γνησίων Ορθοδόξων, τεύχος 210, σελ. 140.

200 Περιοδικό Ορθόδοξος πνοή, τεύχος 130, σελ. 431-432.

201 Ένθ᾿ ανωτ. σελ. 437.

202 Χρυσοστόμου Κατουνακιώτου, Η σύγχρονη έριδα περί των ιερών εικόνων,

σελ. 15.

203 Ένθ᾿ ανωτ. σελ. 147.

205 Περιοδικό Κήρυξ Γνησίων Ορθοδόξων, τεύχος 231, σελ. 93.

206 Ένθ᾿ ανωτ. σελ. 93-94.

211 Χρυσοστόμου Κατουνακιώτου, ένθ᾿ ανωτ. σελ. 85.

212 Ευαγγελική Σάλπιγξ, σελ. 324.

213 Πηδάλιον, σελ. 320.

215 Περιοδικό Ορθόδοξος πνοή, τεύχος 147, σελ. 128.

216 Ένθ᾿ ανωτ. Τεύχος 142, σελ. 420.

Το σχίσμα του Νήφωνος (1998)

Ο ηγούμενος της Μονής Αγίας Σκέπης Κερατέας Νήφων αποσχίσθηκε από την Σύνοδο του Χρυσοστόμου τον Νοέμβριο του 1998.

Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Χρυσοστόμου, οι σχέσεις των δύο ανδρών διασαλεύθηκαν εντελώς ξαφνικά την άνοιξι του 1998, όταν η Σύνοδος του Χρυσοστόμου αρνήθηκε «νά επιτρέψη στην Ιερά Μονή του (Νήφωνος) νά στείλει μοναχούς στο Σικάγον για να δημιουργήσουν θυγατρική Ιερά Μονή - Μετόχιον»220.

Το φθινόπωρο του ιδίου έτους η Χρυσοστομική Σύνοδος προσπάθησε να θέση σε ισχύ ένα Καταστατικό Χάρτη, ο οποίος όμως, σύμφωνα με τίς απόψεις κληρικών της Συνόδου, ήταν ένα κείμενο «προχειρογραμμένο με τεράστια «κενά» και γεμάτο κακόδοξες θέσεις»221.

Επίσης, σε πρόσφατες Εγκυκλίους του Χρυσοστόμου βρέθηκαν ορισμένες θεολογικές ασυνταξίες, τις οποίες ο Νήφων χαρακτήρισε ως «γυμνή τη κεφαλή»223 διακήρυξι αιρέσεως. Στην συνέχεια ο Νήφων, χωρίς προηγουμένως να ελέγξη τον επίσκοπο και εκκλησιαστικώς προϊστάμενό του Χρυσόστομο, χωρίς να του υποδείξη τα εσφαλμένα φρονήματά του και να τον προτρέψη σε αποκήρυξί τους, προέβη σε απόσχισι από αυτόν και την Σύνοδό του, κατηγορώντας τους «επί κακοδοξία, αδικία, παρανομία, αντικανονικότητι και αθετήσει των Ιερών Κανόνων»224.

Η απάντησις της Συνόδου του Χρυσοστόμου στην ανωτέρω πράξι τού Νήφωνος ήταν άμεση: Ο Καταστατικός Χάρτης λόγω και των εν γένει αντιδράσεων αποσύρθηκε, ο δε Χρυσόστομος αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι είναι αιρετικός ερμηνεύοντας δημοσίως το νόημα τών επιμάχων φράσεών του.

Ο Νήφων προσέφυγε το επόμενο έτος στην αντίπαλη πρός την Χρυσοστομική Σύνοδο του Θεσσαλονίκης Ευθυμίου «μέ την αυτοσυνειδησίαν ότι η ημετέρα ταπεινότης ομού μετά τής αδελφότητος ημών συγκεφαλαιώναμεν την κανονικότητα της εν Ελλάδι Ορθοδόξου Εκκλησίας και ότι προσχωρούντες ημείς εις την υπό τον Σεβ/τον Μητροπολίτην Καλλίνικον Ι. Σύνοδον (Ευθυμιακούς) προσεφέραμεν, χάριτι Χριστού, την εκκλησιαστικήν κανονικότητα εις το εν λόγω Συνοδικόν σχήμα, το οποίον, δι᾿ όσον χρόνον δεν ευρίσκετο εις εκκλησιαστικήν κοινωνίαν μεθ᾿ ημών ήτο σχισματικόν»230 λόγω της αποσχίσεώς του από τους Χρυσοστομικούς το 1995.

Η ευθυμιακή Σύνοδος επιβράβευσε τον ομολογητή ηγούμενο χειροτονώντας τον μητροπολίτη Πειραιώς, ο δε υποτακτικός του Αρέθας χειροτονήθηκε μητροπολίτης Κρήτης.

Οι Νήφων και Αρέθας απεκήρυξαν μετά από λίγα έτη και τους Ευθυμιακούς. Έτσι, ο Νήφων έγινε και πρόεδρος Συνόδου, δηλαδή αρχιεπίσκοπος.

Σχεδόν ταυτόχρονα με τον Νήφωνα αποσκίρτησε από τους Ευθυμιακούς καί ο επίσκοπος Αυλώνος και Βοιωτίας Άγγελος, ο οποίος δημιούργησε νέα Εκκλησία, την λεγόμενη «Παραδοσιακή Εκκλησία της Ελλάδος»231.

220 Περιοδικό Εκκλησία Γ.Ο.Χ. Ελλάδος, τεύχος 20, σελ. 11.

221 Περιοδικό Εκκλησιαστική Παράδοσις, φύλλο 102, σελ. 12.

223 Ιε΄ κανών της ΑΒ΄ Συνόδου, P.G.137, 1068B.

224 Περιοδικό Αγία Σκέπη, τεύχος 2, σελ. 66.

230 Περιοδικό Ορθόδοξον πατερικόν σάλπισμα, φύλλο 65, σελ. 580.

231 Ένθ᾿ ανωτ. σελ. 567.

Σημείωση του ιστολογίου μας:

Θα ήθελα να θέσουμε ένα ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί από τους ίδιους τους ΓΟΧ: πολλές μερίδες στελεχώνονται από κληρικούς, που τους έχουν καθαιρέσει οι ίδιοι οι επίσκοποι που κάποτε τους χειροτόνησαν και από τους οποίους αποσχίσθηκαν. Η ιεροσύνη αυτών των καθαιρεμένων κληρικών είναι έγκυρη; Μήπως φρονούν ότι αυτόματα οι πρώην πνευματικοί τους πατέρες έχουν εκπέσει της ιεροσύνης, λόγω των σφαλμάτων, για τα οποία οι ίδιοι αποκόπηκαν και συνέστησαν δικές τους μερίδες, οπότε οι καθαιρέσεις είναι άκυρες και ισχύουν οι πάλαι ποτέ χειροτονίες τους;
Δηλαδή τι μυστήρια κοινωνούν οι ΓΟΧ που υπάγονται στις διάφορες μερίδες τις αποκοπείσες από άλλες μερίδες και αυτές από άλλες κ.ο.κ.;
Χρειάζεται προσοχή, ειλικρίνεια, ταπείνωση και αγάπη, καθώς και αίσθημα μετανοίας, για να ξεμπερδευτεί αυτό το κουβάρι και να υπάρξει κάποια πρόοδος για τη σωτηρία των χριστιανών... Ο Θεός να δώσει.
Υπενθυμίζω την παράκληση να διαβάσετε και το β΄ μέρος.