Η θέση του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην πολυθρησκευτική Αφρική

Στο πρακτορείο εκκλησιαστικών ειδήσεων «Ρομφαία» (εδώ) διαβάζουμε:

«Τυνησία: Ελπιδοφόρα μηνύματα για τις σχέσεις Χριστιανών - Μουσουλμάνων 

Τρία χρόνια μετά τη 14η Ιανουαρίου του 2011, όπου στην Τυνησία άναβε το φυτίλι της λεγομένης αραβικής ανοίξεως (που όμως εν συνεχεία απεδείχθη χειμώνας για τις χώρες που άγγιξε), ένα αχνό, αλλά ελπιδοφόρο, φως ελπίδος διαφαίνεται από τις σημερινές εκδηλώσεις της Τυνησιακής Κυβερνήσεως, οι οποίες καταδεικνύουν τις προθέσεις για αρμονική συνύπαρξη και αλληλοπεριχώρηση μεταξύ Μουσουλμάνων και Χριστιανών.
Συγκεκριμένως σήμερα το πρωί ο Πρόεδρος της χώρας εξοχώτατος Moncef el Marzouki και η μεταβατική του Κυβέρνηση προσεκάλεσαν όλους του επικεφαλής Θρησκειών και Δογμάτων και τους επικεφαλής των διπλωματικών αντιπροσωπειών, δηλαδή τους Πρέσβεις, προκειμένου να έχουν κατ’ ιδίαν συναντήσεις μαζί τους.
Προς πάσα κατεύθυνση η Τυνησιακή πλευρά διετράνωσε ότι ο Τυνησιακός λαός σεβόμενος τη μακραίωνη ιστορική του παράδοση θα εξακολουθήσει να πορεύεται με τις αρχές της ανεξιθρησκίας και του σεβασμού των προσωπικών ελευθεριών.
Και αυτό θα φανεί και από το νέο Σύνταγμα της χώρας, το οποίο σε σύντομο χρονικό διάστημα θα αρχίσει να εφαρμόζεται, και με το οποίο η χώρα θα οδηγηθεί σε εκλογές.
Στην εκδήλωση προσεκλήθη και είχε κατ' ιδίαν συνάντηση με τον Πρόεδρο και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καρθαγένης κ. Αλέξιος.
Ο Σεβασμιώτατος διεβίβασε τις ευχές και ευλογίες της ΑΘΜ του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ Θεοδώρου Β´, τονίζοντας την Ιεραποστολική του παρουσία, του ιδίου και του Πατριαρχείου, σε ολόκληρη την υποσαχαρική Αφρικανική Ήπειρο και την συνετή παρουσία καταλλαγής στον υπόλοιπο αραβοαφρικανικό κόσμο, ενώ εξέφρασε την βεβαιότητα προς τον Πρόεδρο Marzouki ότι τα μεμονωμένα περιστατικά των τριών τελευταίων ετών κατά των Χριστιανών δεν εκπροσωπούν την υγιή πλειοψηφία του Τυνησιακού Λαού και μαζί με τις ευχές για το νέο έτος εξέφρασε και την ευχή, όπως η Τυνησία ξεκίνησε την επανάσταση για την θεμελίωση της Δημοκρατίας στον Αραβικό κόσμο, έτσι να είναι και εκείνη, που θα δώσει το λαμπρό παράδειγμα της ειρηνικής και αρμονικής συνυπάρξεως μεταξύ των τριών μονοθεϊστικών Θρησκειών ανά τον κόσμο.
Αυτή η ελπίδα δεν είναι παρά μέσον επιβιώσεως για τούτες τις περιοχές…».

Τα παραπάνω εκφράζουν απόλυτα το πνεύμα, με το οποίο υπάρχει το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας στην Αφρικανική Ήπειρο: ιεραποστολή στην Υποσαχάρια Αφρική, «παρουσία καταλλαγής», αλλά όχι ιεραποστολή, στη μουσουλμανική Βόρεια Αφρική.

Η παρουσία του Πατριαρχείου στην Αφρική έχει ακόμη ένα χαρακτηριστικό: ιεραποστολή μεν στην Υποσαχάρια Αφρική, αλλά μόνο στους ειδωλολάτρες, «παρουσία καταλλαγής» αλλά όχι ιεραποστολή στους χριστιανικούς (κυρίως προτεσταντικούς, αλλά και αντιχαλκηδόνιους) πληθυσμούς της Μαύρης Ηπείρου… Οι μη ορθόδοξες χριστιανικές κοινότητες των αφρικανικών χωρών, φυσικά, δε χαρακτηρίζονται αιρετικές (ο χαρακτηρισμός αυτός έχει αποκηρυχθεί ως μη πολιτικά ορθός στο πνεύμα μακάρι να ’ξερα κι εγώ ποιας υποτιθέμενης ορθής και σωστικής για τους ανθρώπους απώτερης επιδίωξης), αλλά «αδελφές Εκκλησίες»… Όλοι οι χριστιανοί λοιπόν, ορθόδοξοι και αιρετικοί, είμαστε το ίδιο και η Ορθόδοξη Εκκλησία δε θα πει ποτέ, όχι, δε θα πει ποτέ σε έναν αιρετικό «γίνε ορθόδοξος για να σωθείς».

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικό είναι το στιγμιότυπο από την επίσκεψη του Πατριάρχη Αλεξανδρείας στον κοιμηθέντα πρόεδρο της Ν. Αφρικής Ν. Μαντέλα, που προβλήθηκε με λαμπρότητα, εξ αφορμής του πρόσφατου θανάτου του (εδώ):

Ο Μαντέλα είπε

«– με την απλότητα που τον διακρίνει – ότι “τώρα έχω έναν φίλο που θα μπορέσει να μιλήσει στους αγγέλους για μένα για να με πάρουν στον παράδεισο”. Ενώ, με χαρά δέχτηκε το δώρο του Προκαθημένου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αφρικής κ. Θεοδώρου, μία εικόνα του Χριστού, για  την οποία ο κ. Μαντέλα δεν έκρυψε την μεγάλη του ικανοποίηση. …Μάλιστα προχώρησε ο Μαντέλα βαθύτερα, για να πει στον Πατριάρχη ότι δεν είναι άξιος του Παραδείσου για την μετά θάνατον ζωή του κι ότι όταν οι Άγγελοι του Θεού του δείξουν να πορευθεί προς την Κόλαση, είναι σίγουρος ότι επειδή πήρε τώρα την ευλογία του Αλεξανδρινού Προκαθήμενου, θα μπορεί να τους πει ότι έχει συναντήσει τον Πάπα κα Πατριάρχη Αλεξανδρείας  και τότε οι Άγγελοι θα τον αφήσουν να εισέλθει στον Παράδεισο. Τόσο ο Μαντέλα όσο κι ο Πατριάρχης Θεόδωρος έβγαζαν από το πρόσωπό τους ένα δυνατό φως αγάπης, ειρήνης και δικαιοσύνης. Τα βρίσκανε μεταξύ τους κι εμείς απέναντί τους τούς θαυμάζαμε»

καταλήγει ο μητροπολίτης Ζιμπάμπουε Σεραφείμ, συντάκτης του κειμένου.

Ο Ν. Μαντέλα, όπως αναφέρεται στο βιογραφικό του, ήταν μεθοδιστής. Ο Ορθόδοξος Πατριάρχης της Αφρικής, όπως γράφει το ίδιο άρθρο, του είπε ένα σωρό φιλοφρονήσεις (όπως το αμίμητο: «Έχω υπηρετήσει πολλά χρόνια την εκκλησία ως Ιεραπόστολος, και πάντα σαν παράδειγμα στους Αφρικανούς Ορθοδόξους παρουσιάζω τον Ιησού Χριστό και τον Νέλσον Μαντέλα»), αλλά δε φαίνεται να έκανε το μεγάλο βήμα: να του πει: «Αδελφέ, αν θέλεις πράγματι να προσεύχομαι αποτελεσματικά για σένα, έλα να γίνεις ορθόδοξος χριστιανός – να κοινωνήσεις το σώμα και το αίμα του Κυρίου Ιησού Χριστού, να δεχτείς τη σωστική χάρη που σε ενώνει με το Θεό και σε κάνει άγιο και να μπορώ κι εγώ ν’ αφιερώσω στο όνομά σου ένα ψυχίο από τον άρτο της θείας μετάληψης, όπως κάνουμε στην Ορθόδοξη Εκκλησία, την αυθεντική Εκκλησία των αρχαίων χριστιανών, την Εκκλησία των αγίων».

Αν δεν τα είπε αυτά ο σεπτός Πατριάρχης (έστω κι αν δεν ήλπιζε πως θα έχει αποτέλεσμα – όμως μόνο ο Θεός ξέρει τι αποτέλεσμα θα έχει μια μαρτυρία και μια πρόσκληση), προς τι τόσος ενθουσιασμός για τη συνάντηση των δύο ανδρών; Για πολιτικούς και κοινωνικούς λόγους μόνο;

Στο παρόν άρθρο (που ομολογώ ότι προβληματίστηκα πολύ αν θα έπρεπε να το δημοσιεύσω, γιατί θίγει το ευαίσθητο ζήτημα του κινδύνου σφαγής ανθρώπων) δεν επιθυμώ να επικρίνω το Πατριαρχείο, ούτε τον ίδιο τον Πατριάρχη ή τους ορθόδοξους αρχιερείς της Αφρικής. Ούτε και υποτιμώ την όντως ανεκτίμητη προσφορά της ηρωικής και γεμάτης αυταπάρνηση Ορθόδοξης Ιεραποστολής στους μαύρους αδελφούς μας, που έχει πολλούς πνευματικούς καρπούς. Αντίθετα, τη θαυμάζω και είμαι βέβαιος ότι αρκετοί από τους εκεί Ιεραποστόλους – τόσο παλαιότερους όσο και σημερινούς – είναι αληθινοί άγιοι του Θεού! Εγώ μάλιστα ούτε στο δαχτυλάκι δεν τους φτάνω, κάνοντας ακίνδυνη θεολογία του καναπέ και του πληκτρολογίου μου.

Πρέπει ωστόσο να επισημάνω με θλίψη ότι κάθε έκφραση αμφισβήτησης του απυρόβλητου των Ορθοδόξων Πατριαρχών στηλιτεύεται αυτοστιγμεί ως προσωπική επίθεση με εμπαθή κίνητρα! Τα αντανακλαστικά μάλιστα κάποιων που σπεύδουν «να υπερασπιστούν τον Πατριάρχη» – δεν εννοώ τον Αλεξανδρείας – είναι τόσο γρήγορα που αναρωτιέμαι αν πρόκειται για πραγματική παρανόηση από πλευράς τους (διότι καμιά πραγματική επίθεση δε γίνεται, μόνο η πνευματική αγωνία πολλών ορθοδόξων εκφράζεται) ή για πρόφαση…

Δε γράφω λοιπόν για να επικρίνω, αλλά για να εξομολογηθώ τον πόνο της καρδιάς μου για όσα γίνονται στη Αφρική. Και η εξομολόγηση αυτή λέει:

Αν θέλουμε να είμαστε ακριβής, πρέπει να ομολογήσουμε ότι αυτή η στάση του Πατριαρχείου δεν είναι εκκλησιαστικά σωστή. Αφήνει εκατομμύρια ανθρώπων στην πλάνη, στην ουσία τους λέει ψέματα ότι, εφόσον ανήκουν σε «μονοθεϊστικές θρησκείες» ή σε χριστιανικές «Εκκλησίες», είναι πνευματικώς εντάξει, βρίσκονται σε δρόμο σωτηριολογικά ισάξιο με τον ορθόδοξο δρόμο!...

Φυσικά το ίδιο λένε ή αφήνουν να εννοηθεί και πολλοί προκαθήμενοι – αν όχι όλοι – των Ορθόδοξων Εκκλησιών του Δυτικού Κόσμου, όπως ακούμε και διαβάζουμε… Πνεύμα «διαχριστιανικής φιλίας και συνεργασίας», αλλά ούτε λέξη για τον κίνδυνο που διατρέχουν οι ψυχές των αιρετικών και των μη χριστιανών… Φτάνουμε στο σημείο μάλιστα να συζητάμε για «Ιεραποστολή όλων των χριστιανικών Εκκλησιών» στα πλαίσια του Οικουμενισμού (δεν ξέρω αν και σε τι βαθμό το Αλεξανδρείας είναι ανακατεμένο στους διαχριστιανικούς «ιεραποστολικούς» φορείς).

Ειλικρινά, αυτή η στάση για μένα είναι ακατανόητη. Στον ισλαμικό κόσμο είναι προφανής η αιτία της: οποιαδήποτε υποψία ιεραποστολής θα επιφέρει μάχαιρα. Τα υπόδουλα πατριαρχεία τον καιρό της Τουρκοκρατίας προσπαθούσαν να βοηθούν στη φυσική επιβίωση των ορθόδοξων πληθυσμών. Ιεραποστολή όχι μόνο δεν έκαναν (θα ξεσπούσαν ανελέητες σφαγές), αλλά και ενίοτε απέφευγαν να βαφτίζουν μουσουλμάνους που το ζητούσαν!... Αυτές οι συνθήκες δυστυχώς επικρατούν εκεί και σήμερα. Κατανοητή αυτή η στάση λοιπόν, για εμάς τους ανάξιους, έστω κι αν δεν θα ήταν ίδια η στάση του αποστόλου Παύλου π.χ.

Στις σχέσεις με τις «αδελφές Εκκλησίες» ωστόσο ομολογώ πως αδυνατώ να καταλάβω πώς μπορεί ορθόδοξοι αρχιερείς να δείχνουν τέτοια συμπεριφορά. Ακόμη και στους Κόπτες δεν κάνουμε Ιεραποστολή… Δεν είναι δε τυχαίο ασφαλώς ότι η ιστοσελίδα του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας βλέπω να είναι γραμμένη στα αγγλικά και τα γαλλικά, αλλά όχι στα αραβικά (ή τα κοπτικά).

Απορώ επίσης για μερικά πράγματα. Εγώ δεν έχω καθόλου το θάρρος να γίνω ιεραπόστολος στο Ισλάμ και με βεβαιότητα μάρτυρας. Αναρωτιέμαι όμως πώς και δεν έχει βρεθεί έστω και ένας ηρωικός ορθόδοξος χριστιανός στην παγκόσμια Ορθοδοξία να κάνει κάτι τέτοιο. Να βγει και να πει στη διεθνή κοινότητα ότι δε μπορούμε να καλέσουμε τους μουσουλμάνους να γίνουν χριστιανοί, γιατί θα μας σφάξουν όλους, και τους τυχόν μεταστραφέντες και εμάς.

Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, νομίζω πως η Ορθόδοξη Εκκλησία, τουλάχιστον στον ελεύθερο κόσμο (αυτόν δηλαδή που δεν κυβερνιέται από την ισλαμική τυραννία), πρέπει να κηρύξει πόλεμο στο Ισλάμ (εννοώ πόλεμο αγάπης, όπως θα εξηγήσω σε λίγο). Το Ισλάμ το έχει ήδη κάνει κατά του χριστιανισμού, στο μεν ισλαμικό κόσμο με το μαχαίρι, στον δε (πρώην;) χριστιανικό δυτικό κόσμο με προπαγανδιστές ιεραποστόλους. Η Ορθοδοξία δε βλέπω να αμύνεται καν. Και προσοχή: η άμυνα αυτή και ο πόλεμος που ανέφερα πριν «δεν είναι μάχη για να ρίξουμε κάτω ανθρώπους, αλλά για να τους ανορθώσουμε από εκεί όπου είναι τώρα πεσμένοι», για να χρησιμοποιήσω μια φράση του ιερού Χρυσοστόμου που αναφερόταν στην πνευματική μάχη της Εκκλησίας κατά των αιρέσεων. Να κηρύξουμε πόλεμο στο Ισλάμ εννοώ να τους μιλήσουμε με αγάπη για το Χριστό και τον ορθόδοξο δρόμο και όχι φυσικά να τους μισήσουμε και να τους λιθοβολήσουμε. Εκείνοι λιθοβολούν, όχι εμείς.

Δε βλέπουμε ούτε την πιο απλή κίνηση, που νομίζω πως θα έπρεπε να είναι αυτονόητη: μια σειρά εκδόσεων και ιστοσελίδων που θα παρουσιάζουν την Ορθοδοξία και θα δίνουν έμφαση στα ζητήματα που μας χωρίζουν από τα δόγματα του Ισλάμ και των άλλων θρησκειών, εκδόσεων και ιστοσελίδων στις γλώσσες των αλλοθρήσκων συνανθρώπων μας (και από τους παλαιοημερολογίτες αδελφούς μας δε βλέπω κάτι τέτοιο). Ας υπάρχουν τα κείμενα και ας τα διαβάσει όποιος θέλει, δε λέω να τους τα προσφέρουμε οι ίδιοι, όπως κάνουν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά από πόρτα σε πόρτα…

Όλοι είμαστε δειλοί; Δεν τολμάμε να προκαλέσουμε μια παγκόσμια αναταραχή, που θα αποκαλύψει την αλήθεια για τις «μονοθεϊστικές θρησκείες» και τις αιρέσεις και θα βάλει μερικά πράγματα στη θέση τους; Δεν τολμάμε δηλαδή να φερθούμε αποστολικά; Ή μήπως συμβαίνει κάτι άλλο που ο μικρός νους μου δε μπορεί να συλλάβει;

Όταν ο νεομάρτυρας ιεραπόστολος π. Δανιήλ Συσόεφ (φωτο) δολοφονήθηκε στη Μόσχα, το Νοέμβριο του 2010, γράφτηκε πως είχε σπάσει την εκεχειρία μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων που επικρατούσε, και προφανώς επικρατεί, στη Ρωσία κάνοντας Ιεραποστολή στους μουσουλμάνους. Το αποτέλεσμα; Ο ίδιος δολοφονήθηκε, αλλά περισσότεροι από 100 άνθρωποι, από διάφορες θρησκείες, αιρέσεις και σέχτες, είχαν γίνει ορθόδοξοι – ενώ μετά το θάνατό του ο αριθμός των μουσουλμάνων που πέρασαν στην Ορθοδοξία αυξήθηκε. Και ο ίδιος ο π. Δανιήλ προφανώς είναι άγιος. Δεν άξιζε τον κόπο;

Ρωτώ απλώς: ποιος μιμείται το παράδειγμά του; Υπάρχει κανείς;

Και θα κλείσω αυτό το πονεμένο άρθρο μιλώντας για τις ευθύνες που νομίζω πως βαραίνουν τους ώμους της Ελληνικής Κυβέρνησης, καθώς και τις κυβερνήσεις όλων των Ορθόδοξων χωρών. Έτσι ίσως μαλακώσω και τις εντυπώσεις από τη δήθεν επίθεση στον Αλεξανδρείας που περιμένω να μου καταλογιστεί…

Το Ελληνικό Κράτος γιατί δεν έχει αναστατώσει το σύμπαν διαμαρτυρόμενο για τις σφαγές των ορθόδοξων χριστιανών στον ισλαμικό κόσμο; Βέβαια η θρησκεία δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως πολιτικό όχημα. Επειδή όμως πεθαίνουν άνθρωποι, είμαι υποχρεωμένος να ρωτήσω: Εντάξει, δεν ενδιαφέρεται για τους χριστιανούς ως χριστιανούς. Δεν ξέρει όμως ότι πολλοί από τους διωκόμενους χριστιανούς, που πεθαίνουν ή ζουν σε συνθήκες ομηρίας εκεί κάτω (σε Αφρική και Ασία), είναι Έλληνες; Δεν ξέρει ότι τα Πατριαρχεία Αλεξανδρείας και Αντιοχείας ονομάζονται «Ελληνορθόδοξα» και ομοίως χαρακτηρίζονται και οι πιστοί τους; Δεν το συγκινούν αυτά; Δε βλέπει ότι εκεί υπάρχει κάτι δικό μας ή έστω φιλικό προς εμάς;

Φυσικά, ξέρουμε το λόγο αυτής της αδιαφορίας: το Ελληνικό Κράτος είναι δέσμιο ξένων συμφερόντων και δεν επιθυμεί να κινηθεί σε κατευθύνσεις άσχετες – αν όχι αντίθετες – προς την εξυπηρέτηση εκείνων που πραγματικά το κυβερνούν. Βλέπουμε λοιπόν ολιγωρία ακόμη και σε ζητήματα εθνικής κυριαρχίας που τίθενται εντός του ελληνικού εδάφους (δεν εννοώ μόνο την Τρόικα, αλλά και τη Θράκη π.χ.), πώς να περιμένουμε δράση για ζητήματα που βρίσκονται μακριά;

Οι κυβερνήσεις των άλλων ορθόδοξων χωρών κάνουν τίποτα; Δεν έχουν χρέος να προστατεύσουν τους μαρτυρικούς ορθόδοξους πληθυσμούς αλλά και τις τοπικές Εκκλησίες που βρίσκονται σε ομηρία και δε μπορούν να εκπληρώσουν την ιεραποστολική αποστολή τους; Μήπως όμως το έκαναν αυτό στην πραγματικότητα ποτέ; Είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε ότι θα μπορούσαν να το κάνουν σήμερα;

Μήπως εμείς, οι Έλληνες, κάναμε κάτι για τις ορθόδοξες χώρες που στέναξαν κάτω από αθεϊστικό ζυγό επί δεκαετίες ή για τα προβλήματα της Σερβίας – και όχι μόνο – τα τελευταία χρόνια; Ή μήπως δεν είχαμε χρέος να κάνουμε κάτι αφού ήταν ζητήματα «ξένα» για μας;

Αντί επιλόγου, θα επανέλθω στο ζήτημα της Ιεραποστολής γενικώς: ξέρουμε πως στο δυτικό κόσμο συνυπάρχουν ιεραποστολικές Εκκλησίες και «εθνικές» Εκκλησίες ορθόδοξων μεταναστών, που υπάγονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο με άλλες που υπάγονται στο Πατριαρχείο Αντιοχείας και στα άλλα Πατριαρχεία. Επίσης υπάρχουν ρωσικές ιεραποστολικές Εκκλησίες στην Κίνα, στην Ινδία κ.α., παράλληλα με τις Εκκλησίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Δυστυχώς όμως δεν ξέρουμε – ή ίσως εγώ αγνοώ – τον ακριβή χάρτη της Ορθόδοξης Ιεραποστολής όλων των Πατριαρχείων και των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, που κανονικά αποτελεί μία Ιεραποστολή, παρά την πολυδιάσπαση. Ίσως σ’ αυτό το ψηφιδωτό υπάρχουν ορθόδοξες ομάδες που κάνουν αυτό που νομίζω και γράφω εδώ πως δεν κάνουν. Μακάρι. Ας έχουν την ευλογία του Θεού όλοι οι ορθόδοξοι αγωνιστές και γενικά οι ορθόδοξοι αδελφοί μας χριστιανοί όπου γης.

ΥΓ. Χαιρετίζουμε ταπεινά τη χειροτονία από τον πατριάρχη Αλεξανδρείας του νέου μητροπολίτη Νουβίας Νάρκισσου (1 Δεκ. 2013), καταγόμενου από την Ιορδανία και άρα κατάλληλου για επικοινωνία με τους αραβόφωνους & γενικά τους ντόπιους πληθυσμούς. Η Νουβία είναι μια περιοχή κατά μήκος του ποταμού Νείλου, η οποία εκτείνεται στη νότια Αίγυπτο και το βόρειο Σουδάν, από το Ασσουάν μέχρι τη Χαρτούμ. Βρίσκεται λοιπόν στο μάτι του κυκλώνα. Τα μαχαίρια γύρω γύρω είναι έτοιμα. Ο Θεός ας βοηθήσει το νέο ποιμενάρχη και οι άνθρωποι ας βοηθήσουμε κατά δύναμη και προαίρεση... Τι άλλο να πω;

Επισκεφτείτε την ανάρτησή μας Το Ισλάμ έρχεται - Εμείς κοιμόμαστε;
Αλλά και το ιστολόγιο της Ορθόδοξης Ιεραποστολής και της Αδελφότητας Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής.

Χριστόδουλου Κ. Παρασκευαΐδη, † Αρχιεπισκόπου Αθηνών, "Ιστορική και κανονική θεώρησις του Παλαιοημερολογιτικού Ζητήματος κατά τε την γένεσιν και την εξέλιξιν αυτού εν Ελλάδι"

Η γνωστή και κλασική μελέτη του αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου για το ημερολογιακό ζήτημα. Την παραθέτουμε χωρίς σχόλια (πατήστε στους τίτλους). Τα συμπεράσματα ας ανήκουν στον αναγνώστη.
Η δική μας θέση, αν μας επιτρέπεται να έχουμε θέση (αν και ανάξιοι & ίσως λέμε ανοησίες εδώ πέρα), για το ημερολογιακό ζήτημα και την ειρήνη και ενότητα στην Ορθόδοξη Εκκλησία (από αυτό το διχασμό τουλάχιστον, γιατί υπάρχουν κι άλλοι), βρίσκεται στα άρθρα της ενότητας Η θέση μας.
 
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
 
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

1. Τα ημερολόγια των αρχαίων λαών και η σημασία αυτών διά τον καθ' ημέραν βίον.
2. Το Ιουλιανόν Ημερολόγιον, το ανακύψαν εξ αυτού σφάλμα και αι απόπειραι διορθώσεως αυτού.
3. Το Ιουλιανόν Ημερολόγιον και η σχέσις αυτού προς την περί εορτασμού του Πάσχα απόφασιν της Α' Οικουμενικής Συνόδου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΩΣ ΑΚΡΑΙΦΝΩΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ ΕΝ ΤΗ ΚΑΘ' ΗΜΑΣ ΑΝΑΤΟΛΗ

1. Το Γρηγοριανόν Ημερολόγιον και η κατ' αυτού αντίδρασις της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αι εν Κων/λει Σύνοδοι του 16ου αιώνος και η σημασία των αποφάσεων αυτών.
2. Η κατά πρωτοβουλίαν του Οικουμενικού Πατριαρχείου θέσις του Ημερολογιακοϋ ζητήματος.
3. Η θέσις των λοιπών, πλην της Eλλάδος, Ορθοδόξων Εκκλησιών έναντι του ζητήματος.
4. Αι κρατούσαι εν τη Εκκλησία της Ελλάδος σχετικαί αντιλήψεις και τελική περί του ζητήματος εκτίμησις του Οικουμ. Πατριαρχείου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟΝ

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΟΝ ΩΣ ΠΟΛΙΙΤΙΚΟΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΟΝ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ.

1. Το Ημερολογιακόν ζήτημα επί Μητροπολίτου Αθηνών Μελετίου Μεταξάκη.
2. Η εκ νέου αντιμετώπισις του Ημερολογιακού υπό του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
3. Η εισαγωγή του πολιτικού Ημερολογίου εν Ελλάδι και αι επι της Εκκλησίας επιπτώσεις αυτής.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΤΡΙΤΟΝ

ΤΟ ΕΝ ΚΩΝ/ΛΕΙ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΟΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΚΑΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΟΝ, ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ «ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ» ΑΥΤΟΥ

1. Το εν Κων/λει Πανορθόδοξον Συνέδριον (Π.Σ.) και το Ημερολογιακόν. Κύρος και χαρακτήρ των «αποφάσεων» αυτού.
2. Αι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι έναντι των περί ημερολογίου προτάσεων του Πανορθοδόξου Συνεδρίου.
3. Η θέσις της Εκκλησίας της Ελλάδος έναντι των περί ημερολογίου «αποφάσεων» του Πανορθοδόξου Συνεδρίου:
   1. Η κατά Δεκέμβριον 1923 συγκληθείσα Ι.Σ.Ι.
   2. Η εισήγησις του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου.
   3. Αι εν τη Ιεραρχία διαμορφωθείσαι απόψεις.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΤΕΤΑΡΤΟΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΥ «ΔΙΩΡΘΩΜΕΝΟΥ» ΙΟΥΛΙΑΝΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΕΝ ΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΓΕΝΕΣΙΣ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕ-ΡΟΛΟΓΙΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ.

1. Αι διαφαινόμεναι δυσχέρειαι εν τη εφαρμογή της περί «διορθώσεως» αποφάσεώς της κατά Δεκέμβριον 1923 συνελθούσης Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας (ΙΣΙ).
2. Η εφαρμογή της περί «διορθώσεως» του Ιουλιανού Ημερολογίου αποφάσεως της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας και αι πρώται κατ' αυτής αντιδράσεις.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΕΜΠΤΟΝ

ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ

Ι. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΡΩΤΗ 1924-1934: Δεκαετία ιδεολογικής διαμάχης και αντιεκκλησιαστικής δραστηριότητος

Φάσις Πρώτη:

1. Τα υπό των παλαιοημερολογιτών προβληθέντα βασικά κατά της «διορθώσεως» επιχειρήματα:
   1. Η «διόρθωσις» ως δογματικόν ζήτημα.
   2. Εγένετο προσχώρησις εις το Γρηγοριανόν Ημερολόγιον.
   3. Το αμετακίνητον του Ημερολογίου.
   4. Εκκλησία της Ελλάδος κατέστη σχισματική.
   5. Δια την ημερολογιακήν μεταβολήν απητείτο σύγκλησις Οικουμενικής Συνόδου.
   6. Η «διόρθωσις» υπήρξεν υπαγόρευσις της Μασσωνίας, του Οικουμενισμού, και των σκοτίων δυνάμεων.
   7. Η «διόρθωσις» υπήρξεν αυθαίρετος του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου ενέργεια υπό την καταθλιπτικήν πίεσιν της Πολιτείας επιτευχθείσα.
   8. Δεν υπήρξε σκανδαλισμός του λαοϋ ουδέ σύγχυσις ένεκα της ταυτοχρόνου υπάρξεως εν Ελλάδι δύο ημερολογίων.
   9. Η εισαγωγή του «διωρθωμένου» Ημερολογίου υπήρξε παράνομος.
2. Τα υπό των παλαιοημερολογιτών χρησιμοποιηθέντα προς στερέωσιν και ενίσχυσιν του κινήματος αυτών μέσα:
   1. Πολιτική εκμετάλλευσις του ζητήματος.
   2. Πρόσκλησις δι' επέμβασιν του Πατριάρχου Αλεξανδρείας Φωτίου.
   3. Δραστηριότης παλαιοημερολογιτικών Συλλόγων.
   4. Απείθεια κατά της Εκκλησίας και απόσχισις απ' αυτής.
   5. Κατασυκοφάντησις του Μακ. Χρυσοστόμου και του Ιερού Κλήρου.
   6. Έτερα αήθη μέσα.
3. Η έναντι της αντιδράσεως στάσις της Εκκλησίας και της Πολιτείας.
4. Αριθμητική και ουσιαστική αξιολόγησις του παλαιοημερολογιτικοϋ κινήματος και αι διαστάσεις αυτού μέχρι τέλους του έτους 1926.

Φάσις Δευτέρα: 1927-1934

1. Η εν έτει 1927 απόπειρα κατά του Αρχιεπ/που Χρυσοστόμου και αι συνέπειαι αυτής.
2. Ηπία κατ' αρχήν υπό της Εκκλησίας αντιμετώπισις του παλ/κού ζητήματος.
3. Κανονικά της Εκκλησίας μέτρα κατά των ταραξιών κληρικών και μοναχών. Πρώται άκαρποι επαφαί της Εκκλησίας μετά των παλαιοημερολογιτών. Μία άστοχος απόφασις.
4. Καταφυγή της Εκκλησίας εις την δύναμιν της Πολιτείας προς περιστολήν, διά χρήσεως μέτρων βίας, της ανταρσίας και περαιτέρω όξυνσις της καταστάσεως.
5. Γενική επισκόπησις της κατά τό έτος 1934 καταστάσεως ως προς το παλαιοημερολογιτικόν.

ΙΙ. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ : 1935 -1947.
Η ανταρσία των τριών Μητροπολιτών και αι μακροπρόθεσμοι συνέπειαι αυτής.

1. Η υπό των παλαιοημερολογιτών αναζήτησις Επισκόπων ίνα τεθώσιν επί κεφαλής αυτών, ως εκκλησιολογικόν και οργανωτικόν αίτημα.
2. Η εκδήλωσις της στάσεως των τριών Μητροπολιτών τα αίτια και η αντιμετώπισις αυτής υπό της Εκκλησίας.
3. Χειροτονία τεσσάρων Επισκόπων. Δίκαι και καταδίκαι χειροτονησάντων και χειροτονηθέντων. Κανονική θεώρησις των αποφάσεων.
4. Διαφωνία Εκκλησίας και Πολιτείας ως προς την τηρητέαν, έναντι του παλαιοημερολογιτικού ζητήματος, στάσιν.
5. Πρώτη απόφασις της Εκκλησίας προς άσκησιν Οικονομίας, και αξιολόγησις αυτής. Συναφεϊς άκαρποι προσπάθειαι.
6. Αι εσωτερικαί των παλαιοημερολογιτών έριδες.

ΙΙΙ. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΡΙΤΗ : 1948 - 1956
Έντασις εις τας σχέσεις Εκκλησίας και παλαιοημερολογιτών.

Φάσις Πρώτη 1948-1949

1. Προβολή αξιώσεως των τταλαιοημερολογιτών προς συνταγματικήν κατοχύρωσιν της ελευθερίας της λατρείας αυτών εν τω Κράτει. Το πρόβλημα της θρησκευτικής ελευθερίας
2. Η περί αναχειροτονίας παλαιοημερολογιτών «ιερέων» απόφασις της Ι.Σ.Ι. και κανονική αξιολόγησις αυτής.

Φάσις Δευτέρα:1949-1956.
Η επί Αρχιεπ/που Σπυρίδωνος κατάστασις του παλαιοημερολογιτικού και η αντιμετώπισις αυτού.

1. Διαπιστώσεις του Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος επί του παλαιοημερολογιτικού.
2. Η δι' Εγκυκλίου του Μητροπολίτου «πρ. Φλωρίνης» Χρυσοστόμου από 26-9-1950 κήρυξις της Εκκλησίας της Ελλάδος σχισματικής και των Μυστηρίων αύτής ακύρων, υπό κανονικήν θεώρησιν.
3. Η υπ' αριθμ. 45/1951 Πράξις του Υπουργικοϋ Συμβουλίου, αξιολόγησις αύτής και εκ της εφαρμογής αυτής προκύψασα κατάστασις.
4. Η αποκατάστασις των δύο παλαιοημερολογιτών «Επισκόπων».
5. Αι κυριώτεραι εξελίξεις εντός των δύο αντιθέτων παλαιοημερολογιτικών παρατάξεων.

IV. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΕΤΑΡΤΗ : 1957 - 1966.
Η επί Αρχιεπ/πων Δωροθέου και Θεοκλήτου παρατηρηθείσα ύφεσις και αι αποφάσεις της Ι. Συνόδου της Ιεραρχίας του 1958.

V. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΕΜΠΤΗ: 1967 - 1980.

1. Το κύρος των υπό παλαιοημερολογιτών «ιερέων» τελουμένων Μυστηρίων.
2. Ο περί τα παλαιοημερολογιτικά Ησυχαστήρια θόρυβος και τα εξ αυτού συμπεράσματα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΕΚΤΟΝ

ΑΙ ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΙ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΩΝ «ΑΡΧΙΕΡΕΩΝ» ΚΑΙ ΤΟ ΚΥΡΟΣ ΑΥΤΩΝ

1. Η παράταξις του «Βρεσθένης» Ματθαίου, αι υπ' αυτού τελεσθείσαι χειροτονίαι καί το κύρος αυτών.
2. Η παράταξις του Μητροπολίτου «πρ. Φλωρίνης» μετά τον θάνατον αυτού. Το κύρος των χειροτονιών των «Αρχιερέων» αυτής.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΕΒΔΟΜΟΝ

ΤΟ ΠΑΛ/ΚΟΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟΝ ΕΚΦΑΝΣΙΝ ΑΥΤΟΥ

1. Η ενεστώσα εν Ελλάδι κατάστασις των παλαιοημερολογιτών.
2. Ο αριθμός των παλαιοημερολογιτών ανά την Ελλάδα σήμερον.
3. Ο παλαιοημερολογιτισμός και το Άγιον Όρος.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΟΓΔΟΟΝ

ΑΙ ΠΡΟΤΑΘΕΙΣΑΙ ΛΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΛ/ΚΟΥ ZHTHΜATOΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΙΣ ΑΥΤΩΝ

1. Θρησκευτική εξυπηρέτησις των παλαιοημερολογιτών υπό ιερέων της Εκκλησίας της Ελλάδος, κατά το παλαιόν ημερολόγιον.
2. Επαναφορά του παλαιοϋ ημερολογίου.
3. Σύγκλησις Τοπικής ή Οικουμενικής Πανορθοδόξου Συνόδου προς επίλυσιν του παλαιοημερολογιτικού, όντος επιδίκου ενώπιον ταύτης, μέχρι δε της τοιαύτης συγκλήσεως συνύπαρξις εν ειρήνη των παλαιοημερολογιτών μετά της επισήμου Εκκλησίας της Ελλάδος.
4. Διοικητική υπαγωγή παλαιοημεοολογιτικού κλήρου και λαού εις την Εκκλησίαν της Ελλάδος υπό κανονικόν παλαιοημερολογίτην Επίσκοπον έχοντα την αναφοράν αυτού εις την Ι. Σύνοδον της Εκκλησίας της Ελλάδος.
5. Αναγνώρισις υπό της Πολιτείας νομοθετικώς του παλαιοημερολογιτισμοϋ ως «γνωστής θρησκείας» απολαυούσης συνταγματικής προστασίας μεθ' απάντων των συμπαρομαρτούντων.
6. Μη αναγνώρισις του παλαιοημερολογιτισμοϋ ως ανεξαρτήτου και αυθυπάρκτου θρησκευτικής κοινωνίας. Λήψις μέτρων κατά των τταλαιοημερολογιτών επί τη βάσει της κειμένης νομιοθεσίας.
7. Ενδιάμεσοι, μεταξύ των δύο προηγουμένων, λύσεις.
   α) Αναγνώρισις μέρους του παλαιοημερολογιτικού κλήρου.
   β) Διαστολή κλήρου και λαοϋ εν τω παλαιοημερολογιτισμώ. Πάταξις των εκμεταλευτών κληρικών.
8. Σιωπηρά αναγνώρισις υπό τε της Εκκλησίας και της Πολιτείας της de facto δεδημιουργημένης καταστάσεως των παλαιοημερολογιτών. Ταυτόχρονος συμβίωσις αυτών μετά της Εκκλησίας υπό την σκέπην του Κράτους.
9. Επάνοδος των παλαιοημερολογιτών, κατόπιν διαφωτίσεως εις τους κόλπους της Εκκλησίας.
10. Άσκησις Οικονομίας, κατά την ποιμαντικήν σύνεσιν των Ιεραρχών.
11. Υπαγωγή των παλαιοημερολογιτικών ναώv και μονών εις την πνευματικήν δικαιοδοσίαν των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων ή της Μονής Σινά.

ΤΕΛΙΚΑΙ ΚΡΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Διάλογος με τους Παλαιοημερολογίτες γίνεται;

Η ανάρτησή μας 7 Ιανουαρίου: Χριστούγεννα με το παλαιό εορτολόγιο - του άη Γιάννη με το νέο, με τη δύναμη του Θεού, δέχτηκε τον τελευταίο μήνα περισσότερες από 950 επισκέψεις. Αυτό ασφαλώς φανερώνει το ενδιαφέρον αν όχι την αγωνία του λαού μας για το ημερολογιακό ζήτημα.

Όμως από πλευράς των κεφαλών της Εκκλησίας υπάρχει παρόμοια αγωνία; Θα εξομολογηθώ μερικές σκέψεις και ο Κύριος ας φωτίσει να πούμε πράγματα σωστά, αν και ανάξιοι, άφρονες και απληροφόρητοι…

Δεκαετίες τώρα - τουλάχιστον - οι Ορθόδοξες Εκκλησίες έχουν επιδοθεί σε διαλόγους με πάρα πολλές εκτός Εκκλησίας χριστιανικές κοινότητες: Ρωμαιοκαθολικούς, Παλαιοκαθολικούς, Προτεστάντες διαφόρων αποχρώσεων (στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών), Αντιχαλκηδόνιους… Δυστυχώς όμως δε βλέπουμε κάποιο διάλογο ανάμεσα στις τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες και τις ομάδες ορθοδόξων που διέκοψαν την κοινωνία τους μ’ αυτές για το ημερολογιακό ζήτημα.

Γίνεται τέτοιος διάλογος; Αν ναι, ας μας διαφωτίσει κάποιος.

Εκ πρώτης όψεως όμως φαίνεται οι Ορθόδοξες Εκκλησίες να αντιμετωπίζουν τους Παλαιοημερολογίτες σαν ένα αγκάθι στο πόδι τους. Φαίνεται επίσης να έχουν στενότερες και φιλικότερες σχέσεις με τις αιρέσεις (με τις οποίες διεξάγονται μακροχρόνιοι και επίμονοι διάλογοι, αλλά και ανταλλάσσονται φιλοφρονήσεις και επισκέψεις, ενώ συχνά χαρακτηρίζονται «αδελφές Εκκλησίες») παρά με τους ομόδοξους αδελφούς μας που – είτε σωστά πράττοντας είτε λάθος, ασφαλώς όμως όχι τόσο λάθος όσο οι αιρεσιάρχες, οι πνευματικοί ηγέτες και οι θεωρητικοί των αιρέσεων – αποσχίστηκαν από τις μητρικές τους Εκκλησίες για λόγους διαφύλαξης της Ορθοδοξίας!...

Στην Ορθόδοξη οικουμένη έχουμε πολλές σχισματικές ομάδες ορθοδόξων, που εξεγείρονται κατά της μητρικής τους Εκκλησίας για να ανεξαρτητοποιηθούν: π.χ. η «Εκκλησία της Μακεδονίας» (Σκοπίων), η «Εκκλησία του Μαυροβουνίου», το «Τουρκορθόδοξο Πατριαρχείο» του παπά Ευθύμ, το «Πατριαρχείο Κιέβου» (εδώ για την κανονική Εκκλησία της Ουκρανίας, με αναφορές) κ.ά. Τα σχίσματα αυτά θα έλεγα πως υποκινούνται από πάθη εθνικιστικά, είναι λοιπόν αξιόμεμπτα. (Βέβαια και σε περιπτώσεις σχισμάτων του παρελθόντος, που έγιναν καθαρά για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας, το σχίσμα λύθηκε με την αναγνώριση της ανεξαρτησίας τοπικών Εκκλησιών, όπως οι Εκκλησίες Σερβίας [Βλ. Β. Στεφανίδου Εκκλ. Ιστορία, σελ. 445] και Βουλγαρίας, αλλά και η ίδια η Εκκλησία της Ελλάδος! Φυσικά το θέμα χρειάζεται διάκριση και δε γίνεται να αναγνωρίζεται κάθε κίνηση που γίνεται για πολιτικές σκοπιμότητες ή προσωπικές φιλοδοξίες).

Το ημερολογιακό σχίσμα όμως δεν έγινε ούτε διαιωνίζεται για τέτοιους λόγους, αλλά για λόγους διαφύλαξης της Ορθόδοξης πίστης μας. Έσφαλαν οι πρωτεργάτες και σφάλλουν οι σημερινοί Παλαιοημερολογίτες; Ας τους το αποδείξουμε συζητώντας μαζί τους με σύνεση και διάκριση. Σφάλλουν όταν μας υποδεικνύουν τα συμπτώματα διάβρωσης που προκαλεί στην Εκκλησία ο Οικουμενισμός; Ας το αποδείξουμε επίσης με σοβαρή και υπεύθυνη συζήτηση.

Κατά κανόνα, οι Παλαιοημερολογίτες αντιμετωπίζονται από την καθ’ ημάς Εκκλησία (ν.ημ.) ως καιροσκόποι και απατεώνες, που επιμένουν στη θέση τους απλώς και μόνο γιατί ορέγονται δεσποτικές μίτρες και δόξες. Δεν θεωρούνται άξιοι να γίνει διάλογος με αυτούς. Αν γίνει διάλογος, είναι σα να τους αναγνωρίζουμε το δικαίωμα ύπαρξης.

Όμως η γενίκευση αυτή, όπως κάθε γενίκευση, δε μπορεί να είναι ακριβής. Στο παλαιοημερολογιτικό κίνημα έχουν υπάρξει και ασφαλώς υπάρχουν και σοβαροί άνθρωποι, που αγωνιούν για τη σωτηρία όλων μας. Δοκιμάσαμε για να δούμε τι ακριβώς συμβαίνει;

Επίσης, οι Παλαιοημερολογίτες – ορθόδοξοι χριστιανοί, το επαναλαμβάνω – δε μπορεί να είναι πιο ανήθικοι και αναξιότεροι προσοχής και διαλόγου από τους πάσης φύσεως αιρετικούς, με τους οποίους δεκαετίες τώρα διαλεγόμαστε και διαλεγόμαστε και διαλεγόμαστε… Ή από τους αλλόθρησκους, με τους οποίους συντρώμε και «συνεργαζόμαστε» για «τα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας»…

Κληρικοί της Συνόδου των Ενισταμένων από το Κονγκό (πρ. Ζαΐρ). Βλ. εδώ.

Τέλος, η καθ’ ημάς Εκκλησία δεν είναι άμοιρη καιροσκόπων και φιλόδοξων, που ορέγονται εξουσία και δόξα. Δεν είναι άμοιρη επισκόπων σκληρών, άδικων, για να μην πω άλλα, για τα οποία δε γνωρίζω και ούτε θέλω να γνωρίζω… Εδώ ολόκληρα Πατριαρχεία συγκρούονται για διεκδικήσεις και πρωτεία, με αποκορύφωμα το θλιβερό και ψυχόλεθρο ανταγωνισμό Μόσχας και Κωνσταντινούπολης!... Συνεπώς, μάλλον δεν είμαστε σε θέση να δώσουμε μάθημα ήθους και δεοντολογίας στους Παλαιοημερολογίτες, παρόλο που αναμφίβολα κι ο δικός τους χώρος διαθέτει άφθονα τρωτά.

Οι Παλαιοημερολογίτες δεν είναι «η Εκκλησία», αλλά ίσως είναι μια φωνή συνείδησης της Εκκλησίας, που πρέπει να την αφουγκραστούν οι κεφαλές της Ορθοδοξίας, μαζί με ανάλογες φωνές από το χώρο του ν.ημ. Αυτές οι φωνές μπορούν να βοηθήσουν τους εκκλησιαστικούς ηγέτες να αποφύγουν μερικά λάθη. Θέλουν όμως να τα αποφύγουν;

Από πλευράς τους, οι αδελφοί μας του πατρώου ημερολογίου θα μπορούσαν επίσης να κάνουν την προσπάθειά τους για διάλογο με την καθ’ ημάς Εκκλησία, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλες τις Ορθόδοξες χώρες, γιατί σε όλες υπάρχουν αντίστοιχες ομάδες ζηλωτών. Κάνουν τέτοια προσπάθεια; Ίσως, πάντως δεν το βλέπω, βλέπω μόνο αντιπαλότητα και καταγγελίες. Μιλώ για μια προσπάθεια επίσημη και γραπτή.

Αλλά πώς θα γίνει κάτι τέτοιο, αφού και μέσα στο παλαιοημερολογιτικό κίνημα επικρατεί πολυδιάσπαση; Ποιος θα συζητήσει; Ο α΄, ο β΄, ο γ΄, ο δ΄, που ο καθένας διεκδικεί ζηλότυπα για τον εαυτό του και την παράταξή του την αποκλειστικότητα της «αυθεντικότητας»;

Πότε θα γίνει μια σοβαρή προσπάθεια επανασύνδεσης των Παλαιοημερολογιτών, που οι λόγοι των εσωτερικών σχισμάτων τους, τις περισσότερες φορές, είναι ήσσονος σημασίας; Πότε θα καθαριστεί ο χώρος του πατρώου ημερολογίου από φιλόδοξους κηφήνες και θα συνασπιστεί για να αποτελέσει όντως μια σοβαρή φωνή της συνείδησης;

Περιμένουμε και προσευχόμαστε, ανάξια και ταπεινά. Ίσως κι αυτά που γράφουμε εδώ να είναι περιττά ή ανόητα και ανώφελα. Ο Θεός ξέρει. Εκείνος ας φωτίσει και ας βοηθήσει για τη σωτηρία των δούλων Του.