Διάλογος με τους Παλαιοημερολογίτες γίνεται;

Η ανάρτησή μας 7 Ιανουαρίου: Χριστούγεννα με το παλαιό εορτολόγιο - του άη Γιάννη με το νέο, με τη δύναμη του Θεού, δέχτηκε τον τελευταίο μήνα περισσότερες από 950 επισκέψεις. Αυτό ασφαλώς φανερώνει το ενδιαφέρον αν όχι την αγωνία του λαού μας για το ημερολογιακό ζήτημα.

Όμως από πλευράς των κεφαλών της Εκκλησίας υπάρχει παρόμοια αγωνία; Θα εξομολογηθώ μερικές σκέψεις και ο Κύριος ας φωτίσει να πούμε πράγματα σωστά, αν και ανάξιοι, άφρονες και απληροφόρητοι…

Δεκαετίες τώρα - τουλάχιστον - οι Ορθόδοξες Εκκλησίες έχουν επιδοθεί σε διαλόγους με πάρα πολλές εκτός Εκκλησίας χριστιανικές κοινότητες: Ρωμαιοκαθολικούς, Παλαιοκαθολικούς, Προτεστάντες διαφόρων αποχρώσεων (στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών), Αντιχαλκηδόνιους… Δυστυχώς όμως δε βλέπουμε κάποιο διάλογο ανάμεσα στις τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες και τις ομάδες ορθοδόξων που διέκοψαν την κοινωνία τους μ’ αυτές για το ημερολογιακό ζήτημα.

Γίνεται τέτοιος διάλογος; Αν ναι, ας μας διαφωτίσει κάποιος.

Εκ πρώτης όψεως όμως φαίνεται οι Ορθόδοξες Εκκλησίες να αντιμετωπίζουν τους Παλαιοημερολογίτες σαν ένα αγκάθι στο πόδι τους. Φαίνεται επίσης να έχουν στενότερες και φιλικότερες σχέσεις με τις αιρέσεις (με τις οποίες διεξάγονται μακροχρόνιοι και επίμονοι διάλογοι, αλλά και ανταλλάσσονται φιλοφρονήσεις και επισκέψεις, ενώ συχνά χαρακτηρίζονται «αδελφές Εκκλησίες») παρά με τους ομόδοξους αδελφούς μας που – είτε σωστά πράττοντας είτε λάθος, ασφαλώς όμως όχι τόσο λάθος όσο οι αιρεσιάρχες, οι πνευματικοί ηγέτες και οι θεωρητικοί των αιρέσεων – αποσχίστηκαν από τις μητρικές τους Εκκλησίες για λόγους διαφύλαξης της Ορθοδοξίας!...

Στην Ορθόδοξη οικουμένη έχουμε πολλές σχισματικές ομάδες ορθοδόξων, που εξεγείρονται κατά της μητρικής τους Εκκλησίας για να ανεξαρτητοποιηθούν: π.χ. η «Εκκλησία της Μακεδονίας» (Σκοπίων), η «Εκκλησία του Μαυροβουνίου», το «Τουρκορθόδοξο Πατριαρχείο» του παπά Ευθύμ, το «Πατριαρχείο Κιέβου» (εδώ για την κανονική Εκκλησία της Ουκρανίας, με αναφορές) κ.ά. Τα σχίσματα αυτά θα έλεγα πως υποκινούνται από πάθη εθνικιστικά, είναι λοιπόν αξιόμεμπτα. (Βέβαια και σε περιπτώσεις σχισμάτων του παρελθόντος, που έγιναν καθαρά για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας, το σχίσμα λύθηκε με την αναγνώριση της ανεξαρτησίας τοπικών Εκκλησιών, όπως οι Εκκλησίες Σερβίας [Βλ. Β. Στεφανίδου Εκκλ. Ιστορία, σελ. 445] και Βουλγαρίας, αλλά και η ίδια η Εκκλησία της Ελλάδος! Φυσικά το θέμα χρειάζεται διάκριση και δε γίνεται να αναγνωρίζεται κάθε κίνηση που γίνεται για πολιτικές σκοπιμότητες ή προσωπικές φιλοδοξίες).

Το ημερολογιακό σχίσμα όμως δεν έγινε ούτε διαιωνίζεται για τέτοιους λόγους, αλλά για λόγους διαφύλαξης της Ορθόδοξης πίστης μας. Έσφαλαν οι πρωτεργάτες και σφάλλουν οι σημερινοί Παλαιοημερολογίτες; Ας τους το αποδείξουμε συζητώντας μαζί τους με σύνεση και διάκριση. Σφάλλουν όταν μας υποδεικνύουν τα συμπτώματα διάβρωσης που προκαλεί στην Εκκλησία ο Οικουμενισμός; Ας το αποδείξουμε επίσης με σοβαρή και υπεύθυνη συζήτηση.

Κατά κανόνα, οι Παλαιοημερολογίτες αντιμετωπίζονται από την καθ’ ημάς Εκκλησία (ν.ημ.) ως καιροσκόποι και απατεώνες, που επιμένουν στη θέση τους απλώς και μόνο γιατί ορέγονται δεσποτικές μίτρες και δόξες. Δεν θεωρούνται άξιοι να γίνει διάλογος με αυτούς. Αν γίνει διάλογος, είναι σα να τους αναγνωρίζουμε το δικαίωμα ύπαρξης.

Όμως η γενίκευση αυτή, όπως κάθε γενίκευση, δε μπορεί να είναι ακριβής. Στο παλαιοημερολογιτικό κίνημα έχουν υπάρξει και ασφαλώς υπάρχουν και σοβαροί άνθρωποι, που αγωνιούν για τη σωτηρία όλων μας. Δοκιμάσαμε για να δούμε τι ακριβώς συμβαίνει;

Επίσης, οι Παλαιοημερολογίτες – ορθόδοξοι χριστιανοί, το επαναλαμβάνω – δε μπορεί να είναι πιο ανήθικοι και αναξιότεροι προσοχής και διαλόγου από τους πάσης φύσεως αιρετικούς, με τους οποίους δεκαετίες τώρα διαλεγόμαστε και διαλεγόμαστε και διαλεγόμαστε… Ή από τους αλλόθρησκους, με τους οποίους συντρώμε και «συνεργαζόμαστε» για «τα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας»…

Κληρικοί της Συνόδου των Ενισταμένων από το Κονγκό (πρ. Ζαΐρ). Βλ. εδώ.

Τέλος, η καθ’ ημάς Εκκλησία δεν είναι άμοιρη καιροσκόπων και φιλόδοξων, που ορέγονται εξουσία και δόξα. Δεν είναι άμοιρη επισκόπων σκληρών, άδικων, για να μην πω άλλα, για τα οποία δε γνωρίζω και ούτε θέλω να γνωρίζω… Εδώ ολόκληρα Πατριαρχεία συγκρούονται για διεκδικήσεις και πρωτεία, με αποκορύφωμα το θλιβερό και ψυχόλεθρο ανταγωνισμό Μόσχας και Κωνσταντινούπολης!... Συνεπώς, μάλλον δεν είμαστε σε θέση να δώσουμε μάθημα ήθους και δεοντολογίας στους Παλαιοημερολογίτες, παρόλο που αναμφίβολα κι ο δικός τους χώρος διαθέτει άφθονα τρωτά.

Οι Παλαιοημερολογίτες δεν είναι «η Εκκλησία», αλλά ίσως είναι μια φωνή συνείδησης της Εκκλησίας, που πρέπει να την αφουγκραστούν οι κεφαλές της Ορθοδοξίας, μαζί με ανάλογες φωνές από το χώρο του ν.ημ. Αυτές οι φωνές μπορούν να βοηθήσουν τους εκκλησιαστικούς ηγέτες να αποφύγουν μερικά λάθη. Θέλουν όμως να τα αποφύγουν;

Από πλευράς τους, οι αδελφοί μας του πατρώου ημερολογίου θα μπορούσαν επίσης να κάνουν την προσπάθειά τους για διάλογο με την καθ’ ημάς Εκκλησία, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλες τις Ορθόδοξες χώρες, γιατί σε όλες υπάρχουν αντίστοιχες ομάδες ζηλωτών. Κάνουν τέτοια προσπάθεια; Ίσως, πάντως δεν το βλέπω, βλέπω μόνο αντιπαλότητα και καταγγελίες. Μιλώ για μια προσπάθεια επίσημη και γραπτή.

Αλλά πώς θα γίνει κάτι τέτοιο, αφού και μέσα στο παλαιοημερολογιτικό κίνημα επικρατεί πολυδιάσπαση; Ποιος θα συζητήσει; Ο α΄, ο β΄, ο γ΄, ο δ΄, που ο καθένας διεκδικεί ζηλότυπα για τον εαυτό του και την παράταξή του την αποκλειστικότητα της «αυθεντικότητας»;

Πότε θα γίνει μια σοβαρή προσπάθεια επανασύνδεσης των Παλαιοημερολογιτών, που οι λόγοι των εσωτερικών σχισμάτων τους, τις περισσότερες φορές, είναι ήσσονος σημασίας; Πότε θα καθαριστεί ο χώρος του πατρώου ημερολογίου από φιλόδοξους κηφήνες και θα συνασπιστεί για να αποτελέσει όντως μια σοβαρή φωνή της συνείδησης;

Περιμένουμε και προσευχόμαστε, ανάξια και ταπεινά. Ίσως κι αυτά που γράφουμε εδώ να είναι περιττά ή ανόητα και ανώφελα. Ο Θεός ξέρει. Εκείνος ας φωτίσει και ας βοηθήσει για τη σωτηρία των δούλων Του.