Μερικές πρώτες σκέψεις...

Μερικές βασικές σκέψεις, με τις οποίες θα ήθελα, χάριτι Θεού, να ξεκινήσω, είναι οι εξής:

1. Εμείς δεν σώζουμε την Εκκλησία ή την Ορθοδοξία ή την πίστη. Η Εκκλησία σώζει εμάς διά της ορθοδόξου πίστεως. Ακριβέστερα, ο Χριστός μας σώζει ως μέλη του θεανθρωπίνου εκκλησιαστικού Του σώματος. Η Εκκλησία δεν χρειάζεται σωτηρία, ούτε σωτήρες, γιατί κεφαλή και σωτήρας της είναι ο Χριστός. Εμείς μπορούμε να σώσουμε μόνο την ψυχή μας και την ψυχή του πλησίον – και πάλι ο Χριστός μας σώζει, αλλά εννοώ με την έννοια που έχει η λέξη «σώζω» στα Ματθ. 16, 25, Α΄ Κορ. 9, 22 και Ιακ. 5, 20.

Δεν αγωνιζόμαστε λοιπόν να «σώσουμε την Εκκλησία» από τας χείρας ανόμων, αλλά να σωθούμε εμείς και να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας να σωθούν, επειδή τους αγαπούμε. «Αγωνιζόμαστε για την Ορθοδοξία» σημαίνει αγωνιζόμαστε να μη χάσουμε την Ορθοδοξία εμείς και ο πλησίον, για να μη χάσουμε την αιωνιότητα. Δεν σώζουμε την Εκκλησία, αλλά τον (συν)άνθρωπο.

Η ιδέα ότι αγωνιζόμαστε να σώσουμε την Εκκλησία εγκυμονεί κίνδυνο εγωισμού. «Εγώ θα σώσω την Εκκλησία» («Να λες: εγώ θα σώσω τον κόσμο» έγραφε ο Καζαντζάκης, «αν δε σωθεί, εγώ φταίω»). Από το λογισμό αυτό, εύκολα οδηγούμαστε στον επόμενο: «είμαι υπεράνω όλων». Μάλιστα «είμαι ο μόνος ορθόδοξος» – «είμαστε οι μόνοι ορθόδοξοι. Όλοι οι άλλοι είναι αιρετικοί, σχισματικοί, οικουμενιστές». «Υπάρχει μια ελίτ που διατηρεί την αυθεντική Ορθοδοξία, διάσπαρτη στον κόσμο. Μόνο εμείς είμαστε οι γνήσιοι». Αυτές οι σκέψεις δε νομίζω πως οδηγούν στον παράδεισο. Οδηγούν στον εγωισμό, στο φανατισμό, στο ναρκισσισμό.

Στον παράδεισο νομίζω πως οδηγούν σκέψεις που δεν περιέχουν τη λέξη «εγώ», ούτε και τις λέξεις «μόνο εμείς».

Συμφωνείς ή διαφωνείς, αδελφέ μου ΓΟΧ; Πρόσεξε, πολλές φορές, όπως ξέρεις, ο εγωισμός κρύβεται καλά πίσω από ένα προσωπείο ταπείνωσης και αγάπης. Έψαξες καλά μέσα σου; Έψαξες καλά μέσα στους εκκλησιαστικούς σου ταγούς; Ψάξε, αν θέλεις.

Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς

2. Οι ορθόδοξες ομάδες του π.η. θα πρέπει να απαντήσουν σε δύο βασικά ερωτήματα. Το πρώτο:

Όλοι οι ιερείς, τα μυστήρια και οι άγιοι των Ορθοδόξων Εκκλησιών, εκτός από αυτούς, είναι άκυρα και ψευδή;

Όλοι οι νεοημερολογίτες είμαστε αβάπτιστοι, αστεφάνωτοι, αλειτούργητοι, ακοινώνητοι, ακήδευτοι; Το ίδιο και οι ορθόδοξοι των Εκκλησιών που τηρούν το π.η., αλλά κοινωνούν με εμάς, έχουν άκυρα μυστήρια απλώς και μόνο επειδή κοινωνούν με εμάς;

Συγκεκριμένα: οι άγιοι Νικόλαος Πλανάς, Ιουστίνος Πόποβιτς και Λουκάς ο Ιατρός, που ήταν ιερείς είτε του ν.η. είτε Εκκλησιών με κοινωνία με το ν.η., ήταν άκυροι ιερείς, που τελούσαν άκυρα μυστήρια; Είναι ψευδοάγιοι και όλα τα θαύματά τους είναι πλάνες του πονηρού;

Αν δεν είναι έτσι (ή αν, τέλος πάντων, δεν τολμάς να πεις ότι όλα είναι άκυρα και πλάνες, αλλά διστάζεις και λες «θα το κρίνει ο Θεός» ή κάτι ανάλογο), τότε πρέπει να παραδεχτείς, αδελφέ μου ΓΟΧ, ότι και στην Εκκλησία του ν.η. υπάρχει –ή πιθανόν να υπάρχει– κανονική ιεροσύνη, έγκυρα μυστήρια, θεία χάρη, άγιοι και θαύματα, και, τελικά, σωτηρία.

Αυτό δεν σημαίνει οπωσδήποτε ότι πρέπει να προσέλθεις σε εκκλησιαστική κοινωνία με την Εκκλησία του ν.η., και μάλιστα αμέσως και ενθουσιωδώς. Όμως είναι εντελώς διαφορετικό να πεις μέσα στη συνείδησή σου ότι διακόπτεις την κοινωνία με την Εκκλησία για να διαμαρτυρηθείς για τον οικουμενισμό, από το να πεις ότι διακόπτεις αυτή την κοινωνία επειδή η Εκκλησία, κατ’ εσέ, δεν είναι πλέον Εκκλησία, αλλά επανιδρύεται, τρόπον τινά, ή επανασχηματίζεται από μια μειοψηφία που διαφυλάσσει την Ορθοδοξία κατά παγκόσμιο αποκλειστικότητα.

Το δεύτερο ερώτημα:

Αν η Εκκλησία του π.η. διαθέτει κανονικούς ιερείς και έγκυρα μυστήρια, ποια απ’ όλες τις ομάδες των ΓΟΧ τα διαθέτει αυτά;

Το ερώτημα δεν είναι απλό, και προς τούτο θα δώσω δύο παραδείγματα:

Α) Όταν δημοσιοποιήθηκε η πληροφορία ότι ο αποκεφαλισθείς νεομάρτυς της Τυνησίας (δες στην πάνω δεξιά γωνία του ιστολογίου μας) είναι βαπτισμένος από το μητροπολίτη Κρήτης (ΓΟΧ) Αρέθα, το νέο αναδημοσιεύθηκε με διθυραμβικά σχόλια στο παλαιοημερολογίτικο ιστολόγιο «Κρυφό Σχολειό». Όμως (ανεξάρτητα αν η πληροφορία είναι ορθή ή ελέγχεται, όπως γράφει η Σαλογραία στα σχόλια, και ο νεομάρτυς είναι άλλος) ο φίλος διαχειριστής του ιστολογίου και η εκκλησιαστική κοινότητα, στην οποία ανήκει, αναγνωρίζει ότι η ομάδα Αρέθα τελεί έγκυρα μυστήρια; Ο ίδιος και η κοινότητα, στην οποία ανήκει, έχει κοινωνία με την ομάδα Αρέθα; Οι ΓΟΧ αναγνώστες του ιστολογίου έχουν κοινωνία με την ομάδα Αρέθα;

Αν όχι, τότε προς τι ο πανηγυρισμός; Ο νεομάρτυς θα πρέπει να θεωρηθεί αβάπτιστος, βαπτισμένος μόνο στο μαρτυρικό αίμα του – δεν ήταν «παλαιοημερολογίτης», όπως γράφει ο αδελφός, αλλά κάποιος που δέχτηκε άκυρο βάπτισμα από πλανημένους…

Β) Όταν το Οικουμενικό Πατριαρχείο αγιοκατάταξε την αγία Γερόντισσα Σοφία την Ασκήτισσα από την Κλεισούρα Καστοριάς, κάποιοι ΓΟΧ αδελφοί μας αρθρογράφησαν υποστηρίζοντας ότι η Γερόντισσα είναι αγία του παλαιού και όχι του νέου ημερολογίου, γιατί στο παρελθόν είχε καρεί μοναχή από το μητροπολίτη Φυλής Κυπριανό. Πρέπει μάλιστα, τονίστηκε, να ονομάζεται αγία Μυρτιδιώτισσα (με το μοναχικό της όνομα) και όχι με το κοσμικό, Σοφία.

Όμως οι ΓΟΧ συντάκτες των παραπάνω άρθρων αναγνωρίζουν την εγκυρότητα της ιεροσύνης και των ιεροπραξιών της Συνόδου των Ενισταμένων; Ο καθηγητής Αντώνιος Μάρκου, που αρθρογράφησε σχετικά, ανήκει στην ομάδα του αρχιεπισκόπου Ματθαίου («ματθαιικούς»). Ο ίδιος και η κοινότητα στην οποία ανήκει έχει κοινωνία με τους Ενισταμένους; Απ’ ότι ξέρω, όχι.

Αναγνωρίζει τις ιεροπραξίες τους;

Αν ναι, γιατί δεν έχουν κοινωνία; Αν όχι, τι αξία έχει γι’ αυτούς η κουρά της Γερόντισσας;

Επιπλέον, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η αγία Σοφία ή Μυρτιδιώτισσα τα τελευταία χρόνια του επίγειου βίου της έζησε στη νεοημερολογίτικη μονή της Παναγίας της Κλεισούρας και κοινωνούσε από ιερείς του νέου ημερολογίου. Ναι ή όχι; Αν όμως ήταν έτσι, πώς είναι αγία και όχι πλανημένη, αφού εκοιμήθη σε κοινωνία με το ν.η. και όχι με τους ΓΟΧ;

Υπόψιν ότι υπάρχουν ΓΟΧ, απλοϊκοί άνθρωποι, που λένε: «Δεν ξέρουμε τίποτα γι’ αυτό τον παπά ή το δεσπότη, αλλά μας φαίνεται καλός και ταπεινός, μας εξηγεί ωραία το λόγο του Θεού, άρα μένουμε κοντά του. Από πού κρατάει η σκούφια του, δεν ξέρουμε, ούτε το ψάχνουμε». Αν όμως αυτός ο παπάς ή ο δεσπότης έχει άκυρη χειροτονία ή και καθόλου χειροτονία, τότε η θεία λειτουργία που τελεία είναι έγκυρη; Και αν ναι (αν δηλαδή μπορεί να θεωρηθεί έγκυρη η ιεροπραξία ενός αντικανονικά χειροτονημένου κληρικού, που ακολουθεί το παλαιό ημερολόγιο), τότε γιατί «δεν είναι έγκυρη» η θεία λειτουργία των νεοημερολογιτών, ακόμη και των ενάρετων και ταπεινών, ακόμη και των αντι-οικουμενιστών; Απλώς και μόνο επειδή εκείνος ακολουθεί το παλαιό ημερολόγιο;

Και τώρα, παρακαλώ, οι εκκλησιαστικοί πνευματικοί πατέρες της Εκκλησίας του ν.η. θα πρέπει να απαντήσουν (προς εαυτούς και τους συλλειτουργούς αυτών και δευτερευόντως προς το ποίμνιό τους, δηλ. εμάς) σε ένα άλλο ερώτημα:

Υπάρχουν άγιοι στις τάξεις των παλαιοημερολογιτών;

Η απάντηση «φυσικά και όχι» δε μπορεί εύκολα να δοθεί. Και τούτο, διότι:

Α) Το πατριαρχείο Ρουμανίας πρόσφατα αγιοκατέταξε τον όσιο Γέροντα Ιωάννη της ερήμου του Χοζεβά (εκοιμ. 1960). Όμως ο όσιος Ιωάννης έζησε και εκοιμήθη έχοντας διακόψει εντελώς την κοινωνία του με κάθε νεοημερολογίτη κληρικό και κάθε κληρικό του πατρίου ημερολογίου που κοινωνούσε με νεοημερολογίτες, συμπεριλαμβανομένου και ολόκληρου του πατριαρχείου Ιεροσολύμων, στο οποίο κανονικά υπαγόταν. Πώς λοιπόν είναι άγιος; Ένας σχισματικός μπορεί να είναι άγιος; Εκτός αν υπάρχει θεία χάρη, και συνεπώς έγκυρη ιεροσύνη και μυστήρια, και στους ΓΟΧ;

Θεωρώ βέβαια ότι δε μπορεί να διαθέτουν αυτά τα στοιχεία οι αυτοχειροτονημένοι «κληρικοί» που έχουν εισχωρήσει στις τάξεις των ΓΟΧ. Όμως για εκείνους που διαθέτουν κάποια μορφή –έστω– αποστολικής διαδοχής (π.χ. με τη χειροτονία τους, έστω και υπερόρια, από τη Ρωσική Εκκλησία της Διασποράς) θα πρέπει να τεθεί με ειλικρίνεια και προσοχή το ζήτημα. 

Όρα εδώ

Β) Στην Ελλάδα υπάρχουν παλαιοημερολογίτες Γέροντες που δεν είχαν κοινωνία με το ν.η., οι οποίοι αναγνωρίζονται ως άγιοι από το ορθόδοξο ποίμνιο του ν.η. Τέτοιοι είναι π.χ. ο Γέροντας Ιερώνυμος της Αίγινας, η Γερόντισσα Ταρσώ της Κερατέας, ο Γέροντας Γεννάδιος των Ακουμίων Ρεθύμνης κ.ά.

Ψευδοάγιοι είναι αυτοί; Πλανώνται οι ορθόδοξοι νεοημερολογίτες που τους αναγνωρίζουν στη συνείδησή τους;

Θα πρέπει να γίνει προσεκτική έρευνα για το θέμα αυτό και να μην απαντηθεί επιπόλαια, γιατί υπάρχει κίνδυνος να γίνουμε αγιομάχοι.

Γ) Η Ρωσική Εκκλησία της Διασποράς από ετών έχει αποκαταστήσει την κοινωνία της με το Πατριαρχείο Μόσχας. Όμως πριν ακόμη την αποκατάσταση αυτή, έζησαν και κοιμήθηκαν στις τάξεις της άνδρες όπως ο άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς ο Θαυματουργός και ο π. Σεραφείμ Ρόουζ, οι οποίοι εκοιμήθησαν χωρίς κοινωνία με άλλες Εκκλησίες, παρά μόνο με τη Ρωσική της Διασποράς. Το πνεύμα τους βεβαίως ήταν ενωτικό και γι’ αυτό ήρθαν σε σύγκρουση με πιο αυστηρούς «τηρητές του νόμου» στην Εκκλησία τους. Όμως δεν παύουν να ήταν κληρικοί μιας ορθόδοξης κοινότητας που δεν κοινωνούσε με άλλες Εκκλησίες πλην εαυτής και ενίοτε κάποιων ομάδων ΓΟΧ.

Σήμερα οι δύο αυτοί άνδρες αναγνωρίζονται έμπρακτα στην Ελλάδα ως κανονικοί ορθόδοξοι κληρικοί, για να μην πω αδιαμφισβήτητα άγιοι. Τι είναι στην πραγματικότητα; Άγιοι ή πλανημένοι σχισματικοί;

Ας με συγχωρήσουν οι πατέρες και λαϊκοί που διαβάζουν τα αυθάδη αυτά ερωτήματα. Ίσως η διερεύνησή τους συμβάλει ελάχιστα προς την ενότητα της Εκκλησίας. Ίσως και όχι. Ωστόσο, υπάρχουν σαφείς απαντήσεις;

Σας ευχαριστώ. Εύχεσθε.